روانشناسی هیجانات ابزاری

[سونی]

هیجانات ابزاری | وقتی احساس، ابزار نفوذ می‌شود

هیجانات_ابزاری احساساتی هستند که نه برای بیان تجربهٔ حقیقی درون، بلکه برای تأثیرگذاری بر واکنش دیگری ساخته و ابراز می‌شوند؛
اغلب (راهبردی، هدف‌محور و آگاهانه یا نیمه‌آگاهانه).​

 

[سونی]

⚜ در EFT این هیجانات معمولاً محافظت‌کننده هستند:
فرد از نشان‌دادن «نیاز واقعی» می‌ترسد، پس یک هیجان ساختگی یا اغراق‌شده را جایگزین می‌کند تا رابطه را کنترل یا امن کند.​

 

[سونی]

چرا شکل می‌گیرند؟ (منطق علمی)

• ترس از طرد یا پاسخ نگرفتن

• شرم از نیازهای دلبستگی

• دفاع در برابر آسیب‌پذیری اصلی (Primary Vulnerable Emotions)

• یادگیری در روابط دوران کودکی («برای توجه باید گریه کنم»)​

 

[سونی]

هیجانات ابزاری واقعی نیستند؛
نشان‌دهندهٔ “نیاز” هستند، نه “هیجان.”

مثال‌های رایج

〰 گریهٔ نمایشی برای جلب همدلی

〰 عصبانیت اغراق‌شده برای کنترل فضای رابطه

〰 ناراحتی تصنعی برای فرار از مسئولیت

〰 سکوت سنگینِ هدف‌دار برای تنبیه طرف مقابل


همه ی این ها ابزار هستن، نه احساس.​

 

[سونی]

مثال بالینی | Case Snippet

_ زن با گریهٔ شدید می‌گوید «من هیچ‌وقت برات مهم نبودم.»
• در جستجو درمی‌آید که این گریه ابزاری است؛ چون زیرش یک نیاز بسیار ساده و ترسناک پنهان است:
_ «می‌ترسم اگر مستقیم بگم دلم توجه می‌خواهد، پس مجبور می‌شم گریه را بلند کنم تا تو توجه کنی.»​

 

[سونی]

هدف EFT با این هیجانات

نه قضاوت، نه سرزنش.
هدف: شکافتن لایهٔ ابزاری تا رسیدن به هیجان اولیهٔ دلبستگی.

درمانگر به زوج کمک می‌کند تا:

𝟏. هیجان ابزاری را تشخیص بدهند

𝟐. ترس و نیاز زیرین را ببینند

𝟑. آن نیاز را به شکل شفاف، مستقیم و بدون دستکاری بیان کنند​

 

[سونی]

راهکار کاربردی برای زوج‌ها

به‌جای «هیجان ساختن»، نیاز را مستقیم بگویید:
• «من توجه می‌خوام.»
• «می‌ترسم تنها بمونم.»
• «احتیاج دارم تأییدم کنی.»

ابراز آسیب‌پذیری را تمرین کنید (In-session enactments)

از شریک خود بخواهید نیاز واقعی شما را بشنود، نه واکنش نمایشی را​