ویراستاری

غلط‌های نگارشی رایج داشتن غلط نگارشی کلاً ممنوع است و یادمان نرود که هر موقع به املای هر کلمه‌ای شک کردیم، یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای اشتباه‌ننوشتن آن کلمه، جست‌وجوکردن در گوگل است تا ببینیم شکل درست کلمه چگونه است. هکسره هکسره عنوانی ابتکاری است که به اشتباه‌های املایی در نوشتن «هـ» و...

یک ستاره (*) گاهی اسم یا کلمه‌ای در متن وجود دارد که نیاز به توضیح دارد اما نویسنده نمی‌تواند آن را داخل متن قرار دهد. به این خاطر ستاره‌ای را در کنار کلمه مورد نظر می‌گذارد تا خواننده با مراجعه به حاشیه پایین صفحه توضیح آن را بخواند. مطلبی که در پایین حاشیه نوشته می‌شود پاورقی نام دارد. دو...

قید نفی و فعل منفی؟ با فعل منفی قید نفی می‌آید، نه قید تأکید. در این جمله به‌جای «حتماً»، باید واژه‌ای نظیر «اصلاً»، «ابداً»، «به‌هیچ‌وجه»، «مطلقاً» به‌کار می‌رفت. این خطا این روزها در صحبت‌های انتخاباتی آقای قالیباف نیز به‌وفور مشاهده می‌شود. قالیباف افزود: بنده معتقدم تا زمانی که مبارزه با...

ناهمخوانی زمانی فعل‌ها در جمله نمونه‌هایی که در این یادداشت نقد شده است، همگی از کتاب زیر برگرفته شده است: بهومیل هرابال، تنهایی پرهیاهو، ترجمهٔ پرویز دوایی، چ۳، نشر آبی، تهران: ۱۳۸۴. به این جمله دقت کنید: مسیح را دیدم که مطمئن و قاطع، موعظه صادر می‌کندو کوه را به‌حرکت درمی‌آوَرَد (۳۶)...

نشانه‌گذاری چیست و از کجا آمده؟ نشانه‌گذاری (سجاوندی، نقطه‌گذاری، punctuation) به‌کاربردن علامت‌ها و نشانه‌هایی است که خواندن و در نتیجه فهم مطلب را آسان و به رفع برخی ابهام‌ها کمک می‌کند. واژهٔ سجاوندی از نام ابوالفضل محمدبن‌بویزید طیفور غزنوی ملقب به «سجاوندی» گرفته شده است. وی نخستین کسی است...

بین بندهای هم‌پایه و بندهای برشمردنی چه بگذاریم؟ در نمونۀ زیر باید بین بندهای ذکرشده، کاما بیاوریم یا نقطه‌کاما؟: زمینه‌های دستیابی به «شیوهٔ زندگی سالم» برای فرد سالمند عبارت است از: رعایت اصول تغذیهٔ صحیح؛ رعایت بهداشت خواب؛ تحرک کافی در طول شبانه‌روز؛ مصرف‌نکردن دخانیات؛ انجام معاینات...

۱۲ نکتۀ خواندنی از راهنمای ویراستاری استاد ذوالفقاری در بخش اول کتاب راهنمای ویراستاری و درست‌نویسی دکتر حسن ذوالفقاری، چند مطلب برایم جالب بود که ممکن است در ویرایش صوری برای شما هم مفید باشد. الف. جاهایی که به نقطه احتیاج ندارد: بعد از علائم اختصاری معروف؛ بعد از پانوشت‌های غیرجمله‌ای؛...

۳. عطف‌های خاصی که در آن، واو الزاماً باید «وَ» خوانده شود، نه «اُ» در این دسته از جمله‌ها غالباً یک عطف داریم؛ اما امکان اینکه مخاطب، تا پیش از تمام‌کردن جمله، نوعی عطف دیگر را هم از جمله استنباط کند، هست؛ مثلاً این جمله را در نظر بگیرید: ـ لذت‌های این‌جهانی همه گذران است و تنها ’نامحدود‘ است...

نیم‌فاصله‌های ناصحیح و غلط‌انداز آفت دستورکلی نیم‌فاصلۀ زادۀ دوران نو در روزگاری نه‌چندان دور، در حروف‌چینی کتاب‌ها و مجله‌ها و مطبوعات، چیزی به‌اسم نیم‌فاصله وجود نداشت. کلمه‌ها را یا بافاصله می‌نوشتند یا بی‌فاصله (چسبیده). اما چندی است نویسۀ نیم‌فاصله به حروف‌چینی فارسی‌زبانان افزوده شده و...

درس ششم عددنویسی مرور: دو اصل اساسی را ابتدا گفتیم: عددهای واودار با رقم می‌آید و عددهای بی‌واو با حرف (درس ۱). بعد، دانستی که دو جا «به‌هرحال» باید به‌حرف باشد: ترتیبی‌ها (درس ۲) و آغاز جمله (درس ۳). سه جا هم «به‌هرحال» به‌رقم: عدد خاص (درس ۴) و درصدها (درس ۵) و یکدستی (درس ۶، امروز). فرض...

گذاشتن چندین نشانه (!!؟؟!؟!)، تکرار حرف‌ها (هوووورااا)، کشیدن واژه‌ها (تــولــــــد)، درج شکلک (ایموجی ?) به‌نظر شما این‌ها درست است یا به مهارت نویسندگی ما آسیب می‌رساند؟: گذاشتن چند نشانهٔ سؤال و عاطفه (!!؟؟!؟!)، تکرار حرف‌ها (هوووورااا)، کشیدن واژه‌ها (تــولــــــد)، درج شکلک (ایموجی ?)...

سعی داریم نتیجهٔ انتخابات را سریع‌تر از قبل اعلام کنیم! کاما یک کاما چه‌ها می‌تواند بکند! سعید سلیمانی، در تارنمای خواندنی خود، نتیجهٔ دقت خویش به این بی‌دقتی را نمایانده است: شما این نقل‌قول را چگونه می‌خوانید؟ اجازه دهید شبیه آن مثال معروف، یعنی «بخشش لازم نیست اعدامش کنید»، اینجا هم با یک...

استثناهای کامای بعد از فعل وسط جمله در گذشته، اصل بر این بود که نوشته بدون درج نشانه‌های سجاوندی، خواندنی باشد؛ اما امروزه کاربرد نشانه‌های سجاوندی بایسته شده است، البته در حد ضرورت. بر این‌ اساس در به‌کارگیری برخی نشانه‌ها باید خسّت به‌ خرج داد و از زیاده‌روی در به‌کاربردن آن‌ها پرهیز کرد...

کی گفته همهٔ پرانتزها کاما بشه؟! در بازبینی متن به این جمله‌ها برخوردم: جزء اول مربوط‌ به کیفیت خواب به‌طور ذهنی است که با یک پرسش، شمارهٔ ۹، مشخص می‌‌شود. جزء سوم مربوط‌ به مدت زمان خواب‌بودن است که با یک سؤال، شمارهٔ ۴، مشخص می‌‌شود. وقتی متن اصلی را دیدم، متوجه شدم که عبارت «شمارهٔ ۹» و...

تکلیف علامت سؤالِ قبل از ارجاع درون‌متنی چیست؟ متنوع‌بودن کارها و فراوان‌بودن نکته‌های ویرایشی سبب می‌شود که همواره با نکته‌های تازه‌ای روبه‌رو شویم. حدود دوسه‌ ماه پیش، با نکته‌ای مواجه شدم که ممکن است برخی دوستان آن را بدانند و برخی نه. به‌ هر حال، ذکر آن خالی از لطف نیست. همان‌ طور‌ که...

تغییر معنا در خوانش آغازین حرف ویرایشم این است: «در گفتار لحن وجود دارد؛ اما در نوشتار لحن نیست» و نویسنده باید با نشانه‌ها و تغییرها و ترفندهایی، لحنِ مدنظرش را در تاروپود متن بگنجاند تا خواننده نتواند با لحن دیگری متن را به‌اشتباه بخواند. سؤال: با وجود بدیهی‌بودنِ این اصل، چرا برخی...

سه‌نقطه در نقل مستقیم سه‌نقطه علامتی است برای نشان‌دادن حذف‌ها یا افتادگی‌های متن. همچنین در نوشته‌های داستانی و گفت‌وگوها از این علامت استفاده می‌کنند تا ناتمام‌ماندن حرف را نشان دهند: ـ داشتم برایت می‌گفتم که… نمی‌دانم تا کجایش را شنیده‌ای. ـ آقای… با ریاکاری و دغل‌بازی جای مرا گرفت. نکتۀ...

فلسفه‌ی گیومه‌گذاری تاکنون برای گیومه بیش‌تر از یک کارکرد بنیادین ندیده‌ام. عملاً زمانی از گیومه استفاده می‌کنیم که بخواهیم «یک جزء را در میان یک کل متمایز کنیم». این متمایزسازی با سه هدف نمود می‌یابد. اگر از چراییِ کاری آگاه باشیم، احتمال این‌که درست از آن استفاده نکنیم ضعیف‌ می‌شود؛ اما...

نکته‌ای درباره نشانه گذاری نقطه‌کاما سلام خدمت عزیزان دل دیدم که در جداکردن جمله‌های عطف‌شده به هم، نقطه‌کاما می‌گذارد: حضرت مرکب برانگیخت؛ به قلب لشکر زد؛ لشکر را متفرق ساخت و حر را از میان آنان بیرون آورد. به‌نظرم باید کاما بیاوریم. چرا؟‌ چون این‌ها بندهای هم‌پایه‌اند. در عطف‌کردن بندهای...

|مدیرت تالار ویرایش|