همه ما دوست داریم فرزندان مان اهل کتاب و مطالعه باشند اما سوال اساسی این است که چه کتابی باید برای آنها بخریم و اصلا کدام کتابها برای فرزند ما مناسب است؟ جواب دادن به این سوال چندان راحت نیست؛ آن هم در بازار شلوغ و پر رنگ و لعاب کتابهای کودک. آثار مختلفی که نه اطلاعی از محتوای آنها داریم، نه نویسنده و مولف را بهدرستی میشناسیم و نه از اطلاعات گروه سنی آن چیزی سر در میآوریم.
شاید با خودتان فکر کنید چه خوب بود که یک مرجع قابل اعتماد پیش از شما تمام این کتابها را بررسی میکرد و فهرستی از برترین، بهترین و مناسبترین کتابها با مشخص کردن ساده گروه سنی در اختیار شما قرار میداد.
خبر خوب این است که چنین مرجعی وجود دارد! وب سایت «رشد» سامانهای برای ساماندهی منابع آموزشی و تربیتی به آدرس samanketab.roshdmag.ir دارد که وقتی وارد آن شوید میتوانید لیست بلندبالایی از کتابهای مناسب برای کودکان در مقاطع مختلف را ببینید.
«رشد» هر ساله جشنوارهای نیز برگزار میکند که طی آن کتابهای کودکان و نوجوانان در رشتههای مختلف بررسی شده و به برترین آثار نیز جوایزی داده میشود. به همین بهانه به سراغ نرگس افروز، کارشناس بخش شعر و داستان این مرکز میرویم و از او درباره چگونگی مراحل انتخابی کتابهای برگزیده میپرسیم.
کتاب های کودکان چطور در جشنواره رشد انتخاب می شوند؟ در مرحله اول، ناشران کتابهایی که در رده سنی دانشآموزان به چاپ میرسانند را برای مرکز رشد ارسال میکنند. یعنی کتابهایی که برای کودکان و نوجوانان در گروههای سنی پیشدبستانی تا پیشدانشگاهی در زمینههای مختلف تالیف و به چاپ رسیده است. این کتابها در دبیرخانه ما ثبت میشود. البته شرط قبول کتاب این است که در سال جاری یا سال قبل از آن به چاپ رسیده باشد و نوبت اول چاپ نیز باشد. سپس کتابها بر اساس مقاطع سنی جداسازی و به بخشهای مختلف تقسیم میشوند. بخش پیشدبستانی، دبیرستان، کودک و…
در مرحله بعدی کتابها بر اساس حوزههای محتوایی در اختیار کارشناسان مربوطه قرار میگیرد تا آنها را ارزیابی کنند. کتابهای مرتبط با بخشهای شعر، داستان، زندگینامه، نقد ادبی، آموزش ادبی و… به کارشناسان مربوطه آنها ارجاع داده میشود و آنها بعد از ارزیابی کتابها امتیازاتی به آنها میدهند.
بعد از آن کتابهایی که امتیاز آنها بالاتر از یک حد نصاب باشد جدا شده و بقیه کنار گذاشته میشوند. البته در این مرحله برخی از کتابها مخصوصا کتابهای ترجمه حتی اگر امتیاز بالایی را از آن خود کرده باشند اما با فرهنگ ایرانی_اسلامی همخوانی نداشته باشند، کنار گذاشته میشوند.
کتابهایی را که باقی میماند، بر اساس امتیاز آنها درجهبندی میکنند و در سه درجه یک، دو و سه هر ماه معرفی میکنند. لیست این کتابها که به صورت ماهانه گزارشی از آنها داده میشود در سایت قابل رویت است و تمام کتابهای یک سال نیز در کتابنامه رشد به صورت سالانه منتشر میشود.
هر سال جشنوارهای نیز برگزار میشود که کتابهای برگزیده و تقدیری را معرفی میکند. به این شکل که از بین کتابهای هر بخش، امتیازهای درجه یک (و گاهی امتیازات بالای درجه دو) را مورد بررسی دوباره قرار میدهند و در سه مرحله داوری از میان این کتابها در هر بخش یک کتاب برگزیده و یک کتاب تقدیری را معرفی میکنند.
در سیزدهمین جشنواره کتابهای علمی، آموزشی و تربیتی رشد که در سال گذشته برگزار شد، در 22 گروه مختلف کتابهای برگزیده معرفی و از آنها تقدیر شد. ما فهرست اسامی برگزیدگان و آثار تقدیرشده جشنواره در بخشهای مختلف را در ادامه به شما معرفی میکنیم تا اگر دوست داشتید از میان آنها کتاب مناسب فرزند خود را انتخاب کنید. فراموش نکنید که در سایتی که پیش از این معرفی کردیم شما نه تنها برگزیدگان جشنوارههای پیشین، بلکه فهرست تمام کتابهای درجهبندی شده را نیز میتوانید ببینید.
اثر تقدیری: مهار اژدهای خشم: شناخت علمی چیستی و انگیزههای خشم به همراه آموزش راهبردهای مدیریت خشم؛ تالیف فاطمه ترکمانی؛ نشر نوشته
مهارتهای زندگی برای دانشآموزان دبستان، تالیف سعید بینیاز و طیبه قادری؛ نشر سرمشق
گروه آموزش و پرورش کودکان استثنایی
اثر تقدیری: انقلاب اوتیسم: راهبردهای کل بدن برای نیل به زندگی بهتر، ترجمه هائده حائری و اسماعیل گنجینه ؛ نشر دانژه
اثر برگزیده : اختلالهای رفتاری و هیجانی کودکی، تالیف حسین مرادی و حسن رضایی جمالویی؛ نشر وانیا
گروه پیش دبستانی
اثر تقدیری : من هم بازی، تالیف سرور کتبی از ؛به نشر
اثر برگزیده : من و مامان و مدرسه، سروده شکوه قاسم نیا؛ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
گروه بازی و سرگرمی
اثر برگزیده : بازیهای روز چهارشنبه، ترجمه رکسانا سپهر؛ نشر مبتکران
گروه تاریخ و جغرافیا
اثر تقدیری : عکس یادگاری با فرعون، تالیف عباس نادری؛ نشر قو
لئوناردو داوینچی، ترجمه آناهیتا اقاطاهر و حمیدرضا غلامرضایی؛ موسسه فرهنگی مدرسه برهان
گروه تفکر و پژوهش
اثر برگزیده : داستان های فکری برای کودکان ایرانی، تالیف رضاعلی نوروزی و منیژه عابدی؛ نشر آموخته
اثر تقدیری : پیش بینی، مشاهده، توضیح ترجمه معصومه و ملیحه خلیلی؛ موسسه فرهنگی مدرسه برهان
اثر برگزیده : آشنایی با خزندگان، تالیف حسن سالاری؛ موسسه فرهنگی مدرسه برهان
گروه فیزیک
اثر تقدیری : فیزیک 3 و آزمایشگاه، تالیف احمداحمدی و روح الله خلیلی بروجنی؛ نشر مدرسه برهان
گروه فرهنگ و هنر
اثر تقدیری : عروسکهای انگشتی، تالیف هدا عظیمی؛ موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان
اثر برگزیده : راز نقاشی های قشنگ(مجموعه 20 جلدی)، تالیف محمدحسین صلواتیان؛ به نشر
گروه کار و فناوری
اثر تقدیری : بازمصرف بازیافت بازکاهی در مصرف آب، ترجمه مینا سلیمی؛ انتشارات فنی ایران
اثر برگزیده : مبانی و ویندوز 1، تالیف سعیده مفیدی نسب؛ نشر روشنگران راه فردا
گروه معارف اسلامی
اثر تقدیری : فلسفه خرافات تالیف سیدیحیی یثربی؛ انتشارات امیرکبیر
اثر برگزیده : درسنامه صحیفه سجادیه تالیف حمیدمحمدی ، سعید امینایی، رسول هاشمی؛ نشر دارالعلم
گروه نمایشنامه
اثر برگزیده : سه کتاب جعبه خیال ما، همان جمع پراکنده و زنگ اول تاریخ، نوشته فریده شیرژیان