- تکنیک عکاسی پانوراما چیست؟
تکنیک عکاسی پانوراما که با اسم عکاسی واید فرمت نیز شناخته می‌شود یکی از تکنیک‌های ویژه عکاسی است که چند عکس مختلف را به هم متصل می‌کند تا یک عکس واید ایجاد شود. واژه پانوراما یک کلمه یونانی و به معنی «تمام منظره دید» است. این تکنیک اولین بار توسط نقاش‌هایی که می‌خواستند تمام منظره پیش رو را ثبت کنند ابداع شد. اولین عکس‌های پانوراما از طریق به هم چسباندن عکس‌های آنالوگ چاپ شده خلق شدند اما از آن‌جایی که تراز کردن دقیق عکس‌های آنالوگ توسط دست کار خیلی سختی بود این عکس‌ها کیفیت لازم را نداشتند. با اختراع کامپیوترهای شخصی و پیشرفت دوربین‌های دیجیتال و نرم‌افزارهای عکاسی، امروزه به هم چسباندن عکس‌های دیجیتال توسط نرم افزارهای تخصصی کار خیلی آسان‌تری است.
در واقع با استفاده از تکنیک‌های مناسب عکاسی و تجهیزات تخصصی شما می‌توانید عکس‌های پانورامای نسبتا فوق‌العاده‌ای را با رزولوشن خیلی بالا ثبت کنید. حتی برخی عکاس‌ها صدها عکس را به هم می‌چسبانند تا یک عکس پانوراما با رزولوشن خیلی بالا (گیگاپیکسل) خلق کنند. امروزه این تکنیک یعنی عکاسی پانوراما دیجیتال به شدت محبوب است و علاوه بر عکاس‌های منظره، عکاس‌های معماری و شهری هم به آن علاقه‌مند هستند.
بسته به عکسی که می‌خواهید بگیرید، برخی عکس‌های پانوراما می‌توانند خیلی پیچیده و گران هم باشند. برای مثال برای گرفتن عکس‌های پانوراما از ساختمان‌ها شما به لنزهای کالیبره شده و تجهیزات تخصصی نیاز دارید تا از خمیده شدن خطوط جلوگیری کنید. در مقابل می‌توانید بدون خرید هرگونه تجهیزات تخصصی عکس‌های پانورامای زیبایی از مناظر مختلف بگیرید. در این آموزش سعی شده است از تکنیک هایی استفاده شود که شما بتوانید حتی روی دست هم به عکاسی پانوراما بپردازید و عکس‌های خیلی زیبایی بگیرید.
- انواع پانوراما
خیلی از افراد با شنیدن کلمه پانوراما یک عکس واید عمودی یا افقی را تصور می‌کنند اما به نظر من همیشه اینطور نیست. به نظر من حتی اگر چند عکس را به هم بچسبانم و نتیجه یک عکس مربعی با رزولوشن بالا هم باشد این عکس همچنان یک عکس پانوراما است. در ادامه انواع پانوراما را با هم بررسی خواهیم کرد:
۱- پانورامای واید (عریض)
هر عکسی که شبیه به یک عکس واید باشد و کمتر از ۱۸۰ درجه از منظره‌ی مقابل را هم پوشش دهد را می‌توان یک پانورامای واید خواند. این نوع عکس پانوراما می‌تواند کاملا شبیه یک عکس واقعی باشد اما از چند عکس تشکیل شده باشد و به همین خاطر رزولوشن بیشتری داشته باشد.
پانورامای ۱۸۰ درجه
عکس‌های پانورامایی که ۱۸۰ درجه از منظره روبرو را پوشش می‌دهند در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند. این قبیل پانوراماها خیلی عریض هستند و یک محدوده وسیع را پوشش می‌دهند.
۳- پانورامای ۳۶۰ درجه
عکس‌های پانورامایی که ۳۶۰ درجه از منظره را پوشش می‌دهند. این عکس‌ها به شدت واید هستند و تمام صحنه را در یک عکس ثبت می‌کنند.
پانورامای کروی
این نوع پانوراما همان پانورامای ۳۶۰ درجه است که با تکنیک‌های ادیت خاص و با کمک نرم‌افزارهای ویرایش عکس، به عکس‌های کروی (یا در اصطلاح عکس های سیاره ای) تبدیل می‌شوند.
تمام این عکس‌های پانوراما می‌توانند در یک ردیف یا چند ردیف (گرفتن چند عکس با فاصله کانونی بالا برای افزایش رزولوشن) گرفته شوند.
۳- آموزش عکاسی پانوراما
دو روش برای عکاسی و سپس تبدیل عکس‌های گرفته شده به عکس پانوراما وجود دارد:
۱- گرفتن عکس‌های افقی: در صورتی که رزولوشن عکس خیلی برای شما مهم نیست، این روش ساده‌ترین روش برای گرفتن عکس‌های پانوراما است. در عکس زیر، دو تصویر نمونه را مشاهده می‌کنید:
و در اینجا نیز می‌توانید عکس نهایی را مشاهده کنید:
گرفتن عکس‌های عمودی: این روش تکنیک عکاسی پانوراما بهترین متد برای گرفتن عکس‌های پانوراما است. عکس‌های عمودی قسمت‌های بیشتری از آسمان و زمین را در خود جای می‌دهند و رزولوشن بهتری هم نسبت به عکس‌های افقی دارند. در عکس پائین ۴ عکس که به صورت عمودی گرفته شده‌اند را مشاهده می‌کنید:
من معمولا ترجیح می‌دهم از گرفتن عکس‌های افقی خودداری کنم. این کار به دلیل اینکه نرم‌افزار به هم چسباندن عکس‌ها نیز بخشی از تصویر را کراپ می‌کند، باعث می‌شود عکس شما رزولوشن کمتری داشته باشد. عکس‌های پانوراما عمودی از این نظر مناسب‌تر هستند و همیشه رزولوشن بهتری نسبت به عکس‌های افقی دارند.
همانطور که در عکس‌های بالا مشاهده می‌کنید، عکس‌هایی که من گرفته‌ام تقریبا ۵۰ درصد از یکدیگر را پوشش می‌دهند. برای اینکه نرم‌افزارهای ویرایش بتوانند به خوبی عکس‌های گرفته شده شما را به هم متصل کنند، عکس‌ها باید یکدیگر را پوشش دهند تا نقاط هم‌ترازی به خوبی شناخته شوند. نقاط هم‌ترازی به عنوان یک نشانه برای الگوریتم‌های برنامه‌های اتصال عکس شناخته می‌شوند و کمک می‌کنند این نرم‌افزارها بتوانند به خوبی عکس‌ها را با یکدیگر تلفیق کنند و بخش‌های اضافه را حذف کنند. با اینکه خیلی از مردم ترجیح می‌دهند عکس‌ها ۲۰ تا ۳۰ درصد همپوشانی داشته باشند، ترجیح خود من ۵۰ درصد است.
۱- تجهیزات دوربین
۱- دوربین دیجیتال
از لحاظ دوربین، شما با هر نوع دوربین دیجیتالی که توانایی قفل کردن شاتر، دیافراگم و حساسیت را داشته باشد می‌توانید تکنیک عکاسی پانوراما را اجرا کنید. اما بهتر است از دوربینی استفاده کنید که توانایی کنترل دستی آن را داشته باشید. (مانند دوربین های DSLR)
۲- لنز
به نظر من لنزهای زوم بهترین انتخاب برای عکاسی پانوراما هستند. شما می‌توانید با استفاده از لنزهای فیکس هم عکس پانوراما بگیرید اما توانایی تغییر فاصله کانونی دوربین انتخاب‌های بیشتری در اختیار شما قرار می‌دهند. داشتن یک لنز زوم در شرایطی که حرکات شما محدود هستند کمک خیلی بیشتری به شما می‌کند. اگر از دوربین DSLR استفاده می‌کنید، می‌توانید از هر لنز وایدی مثل ۱۸-۵۵ یا ۱۸-۲۰۰ استفاده کنید. خود من از لنز نیکون ۲۴-۷۰mm f/2.8G برای اکثر عکس‌های خودم استفاده می‌کنم و از کیفیت آن نیز رضایت دارم.
۳- فیلتر
توصیه می‌کنم برای عکاسی پانوراما از هیچ فیلتری استفاده نکنید. داشتن یک فیلتر شفاف تا زمانی که کناره‌های تصویر را تیره نکند مشکلی ندارد اما به شدت توصیه می‌شود از لنزهای پولاریزه دایره‌ای استفاده نکنید. این لنزها مانند عکس زیر تصویر شما را خراب می‌کنند.
۴- سه پایه
استفاده از سه پایه ضروری نیست اما من توصیه می‌کنم برای داشتن بهترین نتایج حتما از سه پایه استفاده کنید. می‌توانید از هر سه پایه محکمی که می‌خواهید استفاده کنید اما باید مطمئن شوید که هد سه پایه به اندازه کافی منعطف است و می‌توانید به راحتی آن را حرکت دهید.
۵- ریموت شاتر
این گزینه نیز ضروری نیست اما بهتر است برای داشتن عکس‌های بدون لرزش از آن استفاده کنید.
تنظیمات دوربین
قبل از اینکه نسبت به گرفتن عکس‌های پانوراما اقدام کنید، باید برخی از تنظیمت دوربین خودتان را تغییر دهید. تنظیماتی که من استفاده می‌کنم به شرح زیر هستند:
عکاسی با استفاده از حالت «Manual»: مهم‌ترین نکته در عکاسی پانوراما تثبیت نوردهی است. صرف نظر از اینکه ممکن است برخی از قسمت‌های عکس شما خیلی تاریک یا خیلی روشن باشند، در تمامی عکس‌ها باید از یک مقدار نوردهی استفاده کنید. به همین خاطر من همیشه از حالت دستی برای عکاسی استفاده می‌کنم تا کوچک‌ترین تغییری در نوردهی عکس‌ها به وجود نیاید.
تنظیم لنز روی فوکوس دستی: اگر از دوربین DSLR استفاده می‌کنید، فوکوس لنز خودتان را روی یک شی در دوردست (بی‌نهایت یا نزدیک به بی‌نهایت) تنظیم کنید و سپس آن را روی حالت فوکوس دستی قرار دهید. فوکوس دوربین در تمام عکس‌هایی که می‌گیرید باید ثابت باشد.
ایزو (حساسیت): مطمئن شوید که ایزو خودکار خاموش شده باشد و مقدار ایزو را هم روی مقدار پایه دوربین که معمولا ۱۰۰ یا ۲۰۰ است تنظیم کنید.
دیافراگم و سرعت شاتر: در عکاسی پانوراما باید تمام قسمت‌های تصویر در فوکوس باشند و به همین خاطر باید مراقب باشید که دیافراگم به گونه‌ای تنظیم شده است که تمامی عناصر تصویر از جمله پیش زمینه در فوکوس هستند. بسته به فاصله کانونی لنز شما باید دیافراگم را حداقل روی f/8 یا f/10 تنظیم کنید. پس از تنظیم دیافراگم سرعت شاتر را هم براساس عددی که نورسنج دوربین نشان می‌دهد تنظیم کنید.
نورسنجی: نورسنجی را براساس تاریک‌ترین یا روشن‌ترین نقطه تصویر انجام ندهید و سعی کنید یک نقطه میانگین پیدا کنید و سرعت شاتر را برای تمام عکس‌ها براساس آن تنظیم کنید. چند عکس نمونه بگیرید و مطمئن شوید که عکس‌ها خیلی روشن و یا خیلی تیره نیستند.
فاصله کانونی لنز: لنزهای التراواید و واید با فاصله کانونی کمتر از ۲۴-۲۸ میلیمتر روی حسگرهای فول فریمFX و کمتر از ۱۶-۱۸ میلیمتر روی حسگرهای کراپDX مشکلاتی مثل اعوجاج دارند و به همین خاطر هم‌تراز کردن و به هم چسباندن این عکس‌ها خیلی سخت است. من وقتی که با فاصله کانونی ۲۴ میلیمتر عکاسی می‌کنم به خوبی این مشکل را مشاهده می‌کنم. خوشبختانه با استفاده از نرم افزارهای ویرتیش مثل لایتروم به راحتی می‌توان این مشکلات را رفع کرد اما در صورتی که از این نرم افزارها استفاده نکنید، باید استفاده از فاصله کانونی ۲۴ میلیمتر را فراموش کنید. تجربه من استفاده از فاصله کانونی بین ۲۸ تا ۵۰ میلیمتر برای دوربین های فول فریم و ۱۸ تا ۳۵ میلیمتر برای دوربین های کراپ است.
عکاسی با فرمت RAW: من همیشه توصیه می‌کنم برای تمام سبک‌های عکاسی، از فرمت RAWاستفاده کنید
وایت بالانس: هنگامی که با فرمت RAW عکاسی می‌کنید وایت بالانس را روی Auto تنظیم کنید. در صورت نیاز بعدا می‌توانید آن را تغییر دهید.
