بسم الله الرحمن الرحیم
السيدة فاطمة الزهراء), Hz. Fatıma Zehra’nın (s.a) İmam Ali’nin (a.s) hilafetini savunmak için halife (Ebu Bekir) ve Medine halkı karşısında okuduğu hutbedir. Hutbede: Allah’a hamd ve sena, ilahî vahdaniyete ve Hz. Muhammed’in (s.a.a) risaletine tanıklık, ilahi ahit unvanı ile Kur’an’a işaret, kendisini ve Hz. Ali’yi Hz. Peygamber’e nispet vererek tanıtması, Hz. Muhammed’in peygamberliği ile şirk ve dalaletten kurtulmak, Hz. Ali’nin, risaletteki rolü, Hz. Ali’nin velayet ve hilafetinin gasp edilmesi, Hz. Peygamber’in vefatından sonra hak yoldan sapılması, irs ve miras konusunda Kur’an’dan delil getirmek, Hz. Peygamber’in evlatlarına saygı, insanlardan yardım istemek ve hüccet ve kanıtların insanlar için tamamlanması gibi konulara değinilmiştir.
İçindekiler
1 Hz. Fatıma’nın (s.a) Hutbesinin Arapça Metni
2 Türkçe Metin
2.1 Önsöz
2.2 Hamd ve Sena
2.3 Allah’ın Vahdaniyetine Tanıklık
2.4 Hz. Muhammed’in (s.a.a) Risaletine Tanıklık
2.5 Allah’ın Ahdi Unvanı İle Kur’an’a İşaret
2.6 İnsanların Hidayeti İçin İslam Hükümleri
2.7 Hz. Ali (a.s) ile Kendisini Hz. Peygamber’e (s.a.a) Nispet Vererek Tanıtması
2.8 Hz. Muhammed’in (s.a.a) Peygamberliği İle Şirk Ve Delaletten Kurtulması
2.9 Hz. Ali’nin (a.s) Hz. Peygamber’in (s.a.a) Risaletindeki Rolü
2.10 Hz. Ali’nin Hilafetinin Gasp Edilmesi
2.11 Hz. Peygamberin (s.a.a) Vefatıyla Doğru Yoldan Sapış
2.12 İrs İçin Kur’an’dan Delil
2.13 Hz. Peygamberin (s.a.a) Çocuklarının İhtiramı
2.14 Hz. Peygamberden (s.a.a) Sonra Kur’an’a Amel
2.15 İnsanlardan Yardım İstemesi
2.16 İnsanlara Hüccetin Tamamlanması
2.17 Ebu Bekir’in Hz. Peygamberden (s.a.a) Yalan Rivayeti
2.18 Hz. Fatıma’nın (s.a) Kur’an’la Cevabı
3 Ebu Bekir’in Hz. Fatıma’nın (s.a) Doğruluğuna İtirafı
4 Ayrıca Bakınız
5 Kaynakça
5.1 Bibliyografi
Hz. Fatıma’nın (s.a) Hutbesinin Arapça Metni
Hz. Fatıma’nın (s.a) hutbesinin Arapça metni[1] Türkçe Metin
“Allah’a hamd olsun ve verdiği nimetlerden dolayı, O’na şükürler olsun, ilham ettiği hidayetlerden ötürü ve O’na senalar olsun, sunmuş olduğu eşsiz ve benzersiz yaygın ihsanları ve verdiği bol ve kâmil bağışları ve lütfettiği tüm nimetleri için. Nimetleri sayılmaz ve nimetlerinin sürekliliğinin şükrü eda edilmez; ebedi oluşları, idrak olunabilmelerini imkânsız kılar. O, nimetlerini daha da artırmak için kullarını şükretmeye çağırmış ve nimetini bollaştırarak, mahlûkatından O’na hamd etmelerini istemiş ve (kıyamette) benzerlerine davet ederek, ihsanını (salih insanlara) iki kat kılmıştır.
Şehadet ederim ki Allah’tan başka bir ilah yoktur; tektir; ortağı yoktur; o Allah ki tevhit kelimesinin te’vilini (esas ve özünü) ihlas kılmıştır. Kalplere O’na bağlılığı yerleştirmiş ve aklın kavrayabilmesi için tevhid düşüncesini aşikâr etmiştir.
O Allah ki gözlerin O’nu görmesi, dillerin O’nun sıfatlarını beyan etmesi ve kavrayışların O’nun keyfiyetini anlaması imkânsızdır.
O Allah ki önceden olan bir şeye dayanmadan ve bir eş ve benzere öykünmeden, yaratıkları yaratmaya muhtaç değilken ve yaratmada kendine bir yararı yokken, kendi güç ve meşiyetiyle her şeyi var etti. Sadece hikmetinin sağlamlığını bildirmek ve itaati hususunda uyarmak ve kudretini aşikâr etmek ve mahlûkatını kulluğa çağırmak ve çağrısını güçlü kılmak için onları vücuda getirdi. Sonra da kullarını kendi gazabından korumak ve onları cennetine sevk etmek için itaati karşısında mükâfatı ve isyanı karşısında da azabı vaat etti.
Şehadet ederim ki babam Muhammed, O’nun kulu ve resulüdür. Allah, onu peygamber olarak göndermeden önce beğenmiş ve yaratmadan önce seçmiştir. Meb’us kılmadan önce hatta mahlûklar gayb âleminde korkunç perdeler altında saklıyken ve yokluk sınırının eşiğinde bulunurken, onu Ahmed (yani beğenilmiş) olarak isimlendirmiştir. Çünkü Allah, işlerin nihayetini ve hadiselerin akışını bilir ve takdir ettiği şeylerin yerlerine vakıftır.
Allah emrini tamamlamak ve kendi hükmünü geçerli ve kesin kılmak, kesin kıldığı kaderlerini icra etmek için onu peygamber olarak gönderdi. (Hz. Resulullah meb’us olduğunda), İnsanlar çeşitli dinlere bölünmüş, her grup kendi ateşinin çevresinde toplanmış bulunuyorlardı. Putlara tapıyor ve Allah’ı tanımaları gerekirken, O’nu inkâr ediyorlardı. (Böyle bir dönemde) Allah-u
la, babam Muhammed’in nuruyla onların, üzerine çökmüş karanlıkları aydınlığa çevirdi. Kalplerdeki (küfrün) düğümlerini çözdü; gözlerden şaşkınlık perdelerini giderdi. Böylece Hz. Peygamber, insanlar arasında hidayet işini üstlendi ve sonunda onları sapıklıklardan kurtarak, kör olan gözleri açtı. Sağlam dine doğru onları hidayet eyledi ve doğru yola onları davet etti.
Bunlardan sonra Allah, Peygamberi’nin kendi istek ve rağbetiyle onu bu dünyadan alıp, kendisine doğru götürdü. Böylece Hz. Muhammed, bu dünyanın zorluklarından kurtulup, yüksek meleklerin eşliğinde Rabb’inin rızasıyla kuşatıldı ve yüce mülk sahibi Allah’ın civarına erişti.
Allah’ın seçtiği ve beğendiği vahyin emini babama selam olsun. Allah’ın selamı, bereketi ve rahmeti onun üzerine olsun.
Sonra mecliste bulunanlara bakarak şöyle dedi:
Ey Allah’ın kulları! Sizler onun emir ve nehiylerinin muhatabı, dinin ve vahyin taşıyıcıları, Allah’ın kendi nefislerine emin kıldığı kimseler ve ümmetlere dinin tebliğcilerisiniz. Allah tarafından hak bir önder (olan Kur’an) sizin aranızdadır.
Bilirsiniz ki Allah’ın sizin üzerinizde hakkı vardır ve o da halef olarak bıraktığı bir emanet, Allah’ın nâtık kitabı, sâdık Kur’ân’ı, yüce nuru, parlak ışığıdır. Basiretleri (hidayetleri) aşikârdır. Sırları keşfedilmiş ve açıktır. Zahirleri aydındır. Ona uyanlara gıpta olunur. Kur’an, kendisine uyanı Allah’ın rızasına götürür ve ona kulak vereni kurtuluşa erdirir.
Kur’an vasıtasıyla Allah’ın aydın hüccetlerine, açıklanmış azimetlerine (farzlarına), sakındırılmış haramlarına, belli belirtilerine, yeterli burhanlarına, yapılması istenmiş faziletlerine, kullara hibe edilen ruhsatlarına ve yazılı şeriatlarına ulaşılır.
Allah, imanı sizler için şirkten temizlenme vesilesi kıldı. Namazı, kibirden uzaklaşmanız; zekâtı, nefsin yücelmesi ve rızkın çoğalması; orucu, ihlası sabitleştirmek; haccı, dinin temellerini sağlamlaştırmak; adaleti, kalpleri birleştirmek ve bize itaati, dinin düzelmesi ve nizamı için farz kıldı.
Biz Ehlibeyti (imametimizi), tefrikadan kurtulmak; cihadı, İslam’a izzet kazandırmak; sabrı, mükâfatı hak etmek; emri bil mârufu, tüm halkın maslahatını korumak ve vâlideyne (baba ve anneye) iyiliği, Allah’ın gazabından kurtulmak için farz kıldı. Sıla-ı rahîm yapmayı (akrabalarla iyi ilişkide bulunmayı) sayıların çoğalmasına vesile eyledi. Kısası, kanların dökülmesini önlemek; nezre (adağa) vefa etmeyi, Allah’ın bağışına ehil olmak; tartı ve ölçüleri eksiltmeyip hakkınca tutmayı, malların değerinin korunması için farz kıldı. Şarap içmeyi, (kullarını) pisliklerden temizlemek için nehyetti ve başkalarına zina nispetini vermekten kaçınmayı, lanetten korunmak ve hırsızlıktan uzak durmayı iffet kazanmak için emretti.
Şirki, onun Rububiyet’ine olan inancın halis olması için haram kıldı. “Allah’tan nasıl korkup sakınmak gerekiyorsa, öylece korkup sakının”(Âl-i İmran, 102) Allah’a yaraşır bir şekilde takvalı olun ve Müslümanlık dışında dünyadan göçmeyin. Allah’ın emir ve yasaklarına uyun. Zira yalnızca alim kullar Allah’tan korkar.
Daha sonra şöyle buyurdu:
Ey insanlar! Biliniz ki ben Fatıma’yım ve babam Muhammed’dir. Bu sözü ben tekrar tekrar sizlere söylüyorum. Sözlerim haktır ve yaptığım işte batıl bir yön yoktur.
(Allah-u Teâla buyuruyor ki): “Gerçekten size kendinizden olan öyle bir peygamber geldi ki, sizlerin uğradığınız sıkıntılar ona ağır gelir. O size pek düşkün, müminlere şefkatli ve merhametlidir.” Eğer Muhammed’i (s.a.a) tanırsanız, onun sizin hanımlarınızın babası değil, benim babam olduğunu ve sizin erkeklerinizin değil, benim kocam Müminlerin Emiri Ali’nin kardeşi olduğunu görürsünüz. Ona olan nispet ve yakınlık, ne güzel bir nispettir.
Heyhat! Size ne olmuştur? (Haktan dönüp), Allah’ın kitabını bırakıp, neye yönelmişsiniz? Oysa ki onda olan hakikatler zahir, ahkâmı nurlu, göstergeleri belirgindir; sakındırdığı şeyler ortadadır ve emirleri açıktır. Ama sizler onu arkanıza atmışsınız. Acaba Kur’an’ı bırakmayı ve ona sırt çevirmeyi mi istiyorsunuz? Yoksa başka bir kitapla mı hüküm veriyorsunuz? “Ne kötüdür zalimlerin (Kur’an’ın yerine) seçtikleri bedel.” “Kim, İslam’dan başka bir din ararsa, o (din) asla ondan kabul edilmez ve o ahirette ziyankârlardan olur.”
Sonra ancak o fitnenin doğurduğu nefret yatışıncaya ve kontrol altına girinceye kadar beklediniz. Sonra yine fitnenin alevini daha bir şiddetlendirmeye ve ateşini daha çok kızgınlaştırmaya yöneldiniz. Aldatıcı şeytanın davetine icabet ederek, dinin apaydın nurlarını ve Peygamber’in sünnetini söndürmeye koyuldunuz.
Sizler, köpüğü içmek adına altındaki sütü içiyor, (beytülmalı gizlice istediğiniz şekilde harcıyorsunuz) bunun yanı sıra açıkta ve gizlide Peygamber’in Ehlibeyt’ine ve evladına haksızlık ediyorsunuz. Biz ise, sizlerin kalbimize vurduğunuz hançer yarasına ve bağrımızı delen ok darbesine sabrediyoruz.
Siz şimdi de benim, babamdan miras alma hakkımın olmadığını mı iddia ediyorsunuz? “Yoksa Cahiliye hükmünü mü arıyorlar (uygulamak istiyorlar)? Halbuki yakin eden bir toplum için hükmü Allah’tan daha güzel olan kim olabilir?” Acaba sizler bilmiyor musunuz? Oysa Fedek’i gasp edenlere güneş gibi aşikâr olmuştur ki ben onun kızıyım? Ondan irs almaktayım. Ey Müslümanlar! Acaba benim mirasım zorla benim elimden alınacak mı? (Siz buna seyirci mi kalacaksınız?).
Ey Ebu Kuhafe’nin oğlu (Ebu Bekir)! Acaba senin babandan miras alman ama benim babamdan miras almamam Allah’ın kitabında mı yazılmıştır? Gerçekten ortaya attığın söz büyük bir iftiradır. Acaba bilerek mi Allah’ın kitabını arkanıza atıp, terk ettiniz? Kur’an-ı Kerim buyuruyor ki: “Ve Süleyman Davud’dan miras aldı (ona mirasçı oldu).”
Yahya b. Zekeriya’nın hikayesini anlatırken de buyurmuştur: “Dedi ki (Ey Rabb’im!) Bana bir veli lütfet ki benden ve Yakup soyundan miras alsın (mirasçı olsun).” Yine buyurmuştur ki: “Allah’ın kitabında akrabaların bazıları, bazılarına (nispet, miras hususunda) daha evladır.”
Yine buyurmuştur ki: “Allah size evlatlarınız hakkında bir erkeğe iki kadının payını tavsiye eder.”
Yine buyurmuştur ki: “Sizlerden birinin ölümü geldiği zaman kendisinden bir hayır (mal) bırakıyorsa, baba ve annesine ve yakınlarına (verilmesi için) adalet ve iyilik üzere vasiyet etmek, (Allah’tan) takvalılara bir borç olarak yazılmıştır.”
(Kur’an ayetleri böyle buyururken acaba) sizlere göre benim bir payım yok mu? Ve benim babamdan miras almaya hakkım yok mudur?! Acaba Allah, sizlere miras ayetinde bir özellik tanımış da yalnız benim babamı mı çıkarmıştır? Yoksa sizler, “Şüphesiz ayrı ayrı dinlere mensup olan kişiler birbirlerinden miras alamazlar mı?” diyorsunuz (ve bu yüzden bana miras hakkı tanımıyorsunuz)? Acaba ben ve babam aynı dine bağlı değil miyiz? Yoksa sizler Kur’an’ın özel ve umumunu (genel hükümlerini ve o hükümlerden istisna edilen durumlarını) benim babam ve amcam oğlundan daha mı iyi bildiğinizi iddia ediyorsunuz? (Ey Ebu Bekir!) Bu eğerli, yularlı ve süslenmiş Fedek devesini al da götür! Ama bil ki mahşere geldiğin gün yaptıklarınla karşılaşacaksın.
O gün ki hâkim Allah’tır ve kefil Hz. Muhammed (s.a.a), ne güzel gündür o gün. O günde batıla uyanlar ziyana uğrarlar; o zaman pişmanlık da halinize bir yarar sağlamayacaktır. “Her bir sözün (hakikatin) gerçekleşeceği bir yer ve zaman vardır.” “Artık yakında aşağılayıcı azabın kime geleceğini ve kalıcı azabın kimi yakalayacağını bileceksiniz.”
Sonra Ensar’a doğru bakarak şöyle dedi:
O peygamberliği uhdesine alıp, halkı Allah’ın azabından korkuttu. Müşriklerin yolundan yüz çevirdi. Şirkin belini kırıp, onların nefesini kesti. Halkı hikmet ve güzel nasihatle Rabb’inin yoluna çağırdı. Putları kırdı. Küfrün önderlerini yüzüstü yere serdi. Sonunda kafirler topluluğu bozguna uğrayarak, artlarına dönüp kaçtılar. Gecelerin karanlığı, sabahın aydınlığı ile yarıldı ve hakkın özü ortaya çıktı. Dinin önderi konuşmaya başladı. Şeytan sözcülerinin sesi kesildi. Nifakın tacı yere düştü. Küfür ve azgınlığın düğümleri çözüldü.
Sizler, Hz. Resul gelmeden önce “tam ateş çukurunun çevresinde idiniz”. (O halinizle) taşın dibinde kalan, hemen içilip tüketilecek olan bir yudum suydunuz. Aç kişinin fırsat gözetmeden kapıp yiyeceği bir lokmaydınız. (Düşmanların) ayakları altına düşmüş bir toplumdunuz. İçtiğiniz, deve sidiğiyle dolmuş ve hayvan pisliğiyle kokuşmuş olan çöllerdeki çukur suyu idi. Yediğiniz, tabaklanmamış deriyle hazırlanan yemekti. Aşağılık bir hale düşmüştünüz ve “insanların sizi kapıp yakalamasından korkuyordunuz”
Bütün bunlardan ve güçlülerin belasına uğradıktan, Arabın kurtlarına lokma olduktan ve kitap ehlinin azgınlarına tutsak düştükten sonra, sizleri Allah-u Tebareke ve Teâlâ, babam Muhammed (s.a.a) vasıtasıyla kurtardı. “Ne zaman müşrikler savaş ateşini alevlendirdiyse, Allah onu söndürdü” ve ne zaman şeytan kendi boynuzunu çıkardı ve müşriklerden bir grubun ağzı açıldıysa, (Peygamber s.a.a) kardeşini (Hz. Ali’yi) tehlikenin önüne çıkarıp, müşriklerin ağzını tıkadı. Hz. Ali de düşmanların başını ezmedikçe ve yakılan ateşin alevini kılıcıyla söndürmedikçe, geri dönmezdi.
Ali (a.s) Allah’ın zatı için zahmete katlanan, Allah’ın emrinde ciddiyet gösteren, Resulullah’ın yakını ve Allah’ın velilerinin efendisidir. O, hak yolunda kollarını sıvayarak, iyilik istiyor ve ciddiyetle çalışarak, bu yolda zahmete katlanıyordu. Ama siz, (o dönemde) rahat bir yaşayış yolunu seçip, asayiş ve emniyet içerisinde hayatınızı sürdürüyor ve bizlerin başına gelen belaların sonucunu bekliyordunuz. Neticenin kimin yararına olacağını öğrenmek istiyordunuz. Savaşlara katılsanız da düşmanla karşılaştığınız zaman geriye dönüp kaçıyordunuz.
Allah-ulâ, Peygamber’ine enbiyanın bulunduğu, yani seçkinlere ayırdığı makama yüceltmeyi kararlaştırdığında, sizlerdeki kin ve nifak düğümleri aşikâr oldu. Din gömleği yıprandı. Kendini gizlemiş olan azgınlar nutka geldi ve cansız kalmış olan düşmanlar harekete geçti. Batıl ehlinin önderleri kükremeye başladı ve sizin aranızda değer kazandılar.
Şeytan başını kendi yuvasından çıkarıp, sizleri kendisine doğru çağırdı. Sizlerin onun davetini kabullenmeye ve aldanmaya meyilli olduğunuzu gördü. Sonra sizi tahrik etti ve sizleri hafif buldu. Sizleri kışkırttı ve siz de hemen galeyana geldiniz. Böylece sizler başkasının devesini (kendi deveniz olarak) dağladınız ve (onu) başkasına ait çeşmeye sürdünüz (yani başkasına ait olan hilafete el koydunuz ve gasp ettiniz).
Bütün bunlara henüz Resul-ü Ekrem’in vefatından kısa bir süre geçmeden ve henüz kalbimizin yaraları tazeyken, yüreğimizin cerahati iyileşmeden, hatta Resul-ü Ekrem’in cenazesi defnedilmeden teşebbüs ettiniz. “Fitne çıkmasından korkuyoruz” diyerek bu işlere koştunuz ve hilafeti çaldınız. “(Oysa) İyi bilin ki (bu işleriyle), tam fitnenin ortasına düşmüşsünüz ve gerçekten cehennem, kâfirleri (her taraftan) kuşatmıştır.”
Ey yiğitler topluluğu ve dinin yardımcıları ve İslam’ın koruyucuları! Benim hakkımda yaptığınız bu gevşeklik ve zulümle benden alınan (Fedek) hususundaki bu gafletiniz nedir? Acaba babam Resulullah (s.a.a) “Kişinin saygısı, evlatlarına iyi davranmakla korunur” diye buyurmuyor muydu? Verdiğiniz ahdi ne çabuk da bozdunuz? Sizlerin benim talebimi yerine getirmeye gücünüz var.
Acaba kendi kendinize “Muhammed (s.a.a) öldü mü” diyorsunuz? (Evet, öldü ama bu) büyük bir musibet idi ki bu yüzden hasıl olan boşluk ve vücuda gelen gedik ne de büyüktür. Yeryüzü onun gaybetiyle karardı ve yıldızların yüzü tutuldu. Ümitler boşa çıktı ve dağlar onun karşısında huşu etti. Ama Resulullah’ın vefatıyla da hadler aşıldı ve hürmetler çiğnendi. Allah’a Andolsun ki benzeri görülmemiş büyük bir musibet idi.
Her sabah ve akşam evlerinizde okunan Allah’ın kitabı, bunun vuku bulacağını açıkça ilan etmişti. Ondan önceki peygamberlerin de durumundan haber vermişti. Bu değişmez bir hüküm ve kesin bir kazadan ibaret idi.
Muhammed, ancak bir elçidir ve ondan önce peygamberler gelip geçmiştir. Acaba eğer ölürse veya öldürülürse, sizler (dinden) geriye mi döneceksiniz? Kim ki dinden geriye dönerse, (bilsin ki) Allah’a asla bir zarar vermez ve Allah şükredenleri mükâfatlandırır.
Ey vay Evs ve Hazrec oğulları! Sizin gözünüzün önünde babamın mirasını elimden alacaklar ve sizler buna şahit olup susacak; topluca bunu duyup kendinizi kenara mı çekeceksiniz?! Halbuki hepinize yardım çağrısında bulunmuşum ve siz de haberdarsınız.
Sizlerin, güç ve sayısı yeterlidir. Elinizde silah ve kalkan vardır. Acaba nasıl oluyor da yardım çağrısını duyup, icabet etmiyorsunuz; feryadımızı işitiyor ama bizim yardımımıza koşmuyorsunuz? Oysa ki sizler cesur insanlar diye tanınmışsınız; iyilik ve salah ile marufsunuz.
Sizler, seçkinler ve beğenilmişlersiniz. Araplarla savaştınız. Nice çetinlik ve zorluklara karşı koydunuz. Kabilelerle karşı karşıya geldiniz ve kahramanlarla mücadele eylediniz. Nice uzun zamanlar biz Ehlibeyt size emrettiğimizde, siz hep itaat ediyordunuz. Nihayet İslam değirmeni bizlerin ekseninde dönmeye başladı. Nimet ve rızk çoğaldı. Şirkin sesi kesildi ve iftiracıların coşkusu yattı. Küfrün ateşi söndü, fitnenin çağrısı sustu ve dinin nizamı güçlendi.
Öyle ise, neden hak aşikar olduktan sonra şaşkınlığa düştünüz; gerçekler belirginleştikten sonra, onu tekrar gizlemeye yöneldiniz; hakka yöneldikten sonra, geriye döndünüz ve iman ettikten sonra şirke düştünüz?!
Neden yeminlerini bozan ve Resulullah’ı saf dışı bırakmaya yeltenenlerle savaşmıyorsunuz? Oysa ki ilk olarak onlar (savaşı) başlattılar. Yoksa onlardan mı korkuyorsunuz? Oysa ki gerçek iman sahibi iseniz, kendisinden korkulmaya en layık olan Allah’tır. (Yani neden bu hilafeti gasp edenler, anlaşmalarını çiğneyerek Resulullah’la Hz. Ali hakkındaki ahitlerine vefa göstermedikleri halde, sizler onlarla savaşmıyor ve Hz. Ali’yi savunmuyorsunuz?)
Ben, sizlerin alçalmaya yöneldiğinizi ve yöneticilik makamına layık olanı bu makamdan uzaklaştırdığınızı görüyorum. Sizler rahatlık ve zevke çekildiniz. Darlıktan kaçıp, refaha meylettiniz. Ruhunuza yerleşen marifet ve anlayışları çıkarıp attınız ve afiyetle yediğiniz şeyi geri kustunuz. “Eğer, sizler ve yeryüzünde bulunan herkes kâfir olsalar, (Allah’a bir zarar veremezler.) Çünkü gerçekten Allah ganidir ve övülendir.”
Bilin ki ben, sizlerin bize arka çıkmayacağınızdan, bizi yalnız bırakacağınızdan ve kalbinizde yerleşen hainlikten haberdar olmama rağmen, bu sözleri size söyledim. (Bunların size tesir etmeyeceğini biliyordum). Ama bunlar ruhun taşkınlığı, gazabın taşması, tahammülün sona ermesi ve neticesinde dile getirdiğim, içimde toplanan dertlerimdi. Bu sözler benim size karşı hüccetimdir. Evet, alın götürün onu (hilafeti) ve yükleyin yükünüzü! Ama bilin ki bu devenin sırtı yaralı, ayakları da aşınmıştır.
Belagatu’n-Nisa[2] ve Keşfu’l Ğumme[3] kitaplarında şöyle nakledilmiştir: Abdullah İbn-i Hasan’dan ve o da kendi senediyle babalarından (a.s) şöyle rivayet etmiştir: Ebu Bekir, Fedek arazisini Fatıma’dan almayı kararlaştırdığında, bu haber Hz. Fatıma’ya ulaştı. Hz. Fatıma, başörtüsünü başına örtüp, cilbabını giyindi.
Yakınlarının hanımlarından ve kendi hizmetçilerinden oluşan bir grup hanımın eşliğinde hareket etti. Yürürken etekleri yere sarkan uzun bir elbise giyinmişti. Yürüyüşü Hz. Resulullah’ın (s.a.a) yürüyüşünden farksızdı. Gelip, Ebu Bekir’in bulunduğu yere ulaştı.
Ebu Bekir, Muhacirler ve Ensar’dan oluşan bir kalabalığın içerisinde bulunuyordu. Hz. Fatıma’yla halk arasına bir perde asıldıktan sonra oturdu ve hıçkırarak ağlamaya başladı. Oradakiler de onun ağlamasıyla ağlamaya başladılar. Meclisi büyük bir hüzün kapladı.
Hamd ve Sena
Sonra Hz. Fatıma (s.a) ağlamayı kesip, biraz öylece sessiz durdu. Halkın figanı dinip galeyanı yatışınca, Allah’a hamd ve sena edip, Resulüne salât ve selâm göndererek söze başladı. Halk tekrar ağlamaya başladılar;
durduklarında konuşmasını sürdürerek şöyle buyurdu:
“Allah’a hamd olsun, verdiği nimetleri için; O’na şükürler olsun, ilham ettiği hidayetlerden ötürü; O’na senalar olsun, sunmuş olduğu eşsiz ve benzersiz yaygın ihsanları, verdiği bol ve kâmil bağışları, lütfettiği tüm nimetleri için. Nimetleri sayılmaz, nimetlerinin sürekliliğinin şükrü eda edilmez ve ebedi oluşları, idrak olunabilmelerini imkânsız kılar. O, nimetlerini daha da artırmak için kullarını şükretmeye çağırmış; nimetini bollaştırarak da mahlûkatından ona hamd etmelerini istemiş ve (kıyamette) benzerlerine davet ederek, ihsanını (salih insanlara) iki kat kılmıştır.
Allah’ın Vahdaniyetine Tanıklık
Şehadet ederim ki Allah’tan başka bir ilah yoktur. Tektir; ortağı yoktur. O Allah ki tevhit kelimesinin te’vilini (esas ve özünü) ihlas kılmıştır. Kalplere O’na bağlılığı yerleştirmiş ve aklın kavrayabilmesi için tevhid düşüncesini aşikâr etmiştir.
O Allah ki gözlerin O’nu görmesi, dillerin O’nun sıfatlarını beyan etmesi ve kavrayışların O’nun keyfiyetini anlaması imkânsızdır.
O Allah ki önceden olan bir şeye dayanmadan, bir eş ve benzere öykünmeden, yaratıkları yaratmaya muhtaç değilken, yaratmada kendine bir yararı yokken, kendi güç ve meşiyetiyle her şeyi var etti. Sadece hikmetinin sağlamlığını bildirmek, itaati hususunda uyarmak, kudretini aşikâr etmek, mahlûkatını kulluğa çağırmak ve çağrısını güçlü kılmak için onları vücuda getirdi. Sonra da kullarını kendi gazabından korumak, onları cennetine sevk etmek için itaati karşısında mükâfatı ve isyanı karşısında da azabı vaat etti.
Hz. Muhammed’in (s.a.a) Risaletine Tanıklık
Allah-ulâ, Peygamber’ini (s.a.a) enbiyanın bulunduğu, yani seçkinlere ayırdığı makama yüceltmeyi kararlaştırdığında, sizlerdeki kin ve nifak düğümleri aşikâr oldu. Din gömleği yıprandı. Kendini gizlemiş olan azgınlar nutka geldi ve cansız kalmış düşmanlar harekete geçti. Batıl ehlinin önderleri kükremeye başladı ve sizin aranızda değer kazandılar.
Şeytan başını kendi yuvasından çıkarıp, sizleri kendisine doğru çağırdı. Sizlerin onun davetini kabullenmeye ve aldanmaya meyilli olduğunuzu gördü. Sonra sizi tahrik etti ve sizleri hafif buldu. Sizleri kışkırttı ve siz de hemen galeyana geldiniz. Böylece sizler başkasının devesini (kendi deveniz olarak) dağladınız ve (onu) başkasına ait çeşmeye sürdünüz (yani başkasına ait olan hilafete el koydunuz ve gasp ettiniz).
Bütün bunlara henüz Resul-ü Ekrem’in (s.a.a) vefatından kısa bir süre geçmeden ve henüz kalbimizin yaraları tazeyken, yüreğimizin cerahati iyileşmeden ve hatta Resul-ü Ekrem’in (s.a.a) cenazesi defnedilmeden teşebbüs ettiniz. “Fitne çıkmasından korkuyoruz” diyerek bu işlere koştunuz ve hilafeti çaldınız. “(Oysa) iyi bilin ki (bu işleriyle), tam fitnenin ortasına düşmüşsünüz ve gerçekten cehennem, kâfirleri (her taraftan) kuşatmıştır.”
Hz. Peygamberin (s.a.a) Vefatıyla Doğru Yoldan Sapış
Heyhat! Size ne olmuştur? (Haktan dönüp), Allah’ın kitabını bırakıp, neye yönelmişsiniz? Oysaki onda olan hakikatler zahir, ahkâmı nurlu, göstergeleri belirgin, sakındırdığı şeyler ortada ve emirleri açıktır. Ama sizler onu arkanıza atmışsınız. Acaba Kur’an’ı bırakmayı ve ona sırt çevirmeyi mi istiyorsunuz; yoksa başka bir kitapla mı hüküm veriyorsunuz? “Zalimlerin (Kur’an’ın yerine) seçtikleri bedel ne kötüdür.” “Kim İslam’dan başka bir din ararsa, o (din) asla ondan kabul edilmez ve o ahirette ziyankârlardan olur.”
Sonra ancak o fitnenin doğurduğu nefret yatışıncaya ve kontrol altına girinceye kadar beklediniz. Sonra yine fitnenin alevini daha da bir şiddetlendirmeye ve ateşini daha da bir kızgınlaştırmaya yöneldiniz. Aldatıcı şeytanın davetine icabet ederek, dinin apaydın nurlarını ve Peygamber’in (s.a.a) sünnetini söndürmeye koyuldunuz.
Sizler köpüğü içmek adına altındaki sütü içiyor, (beytülmalı gizlice istediğiniz şekilde harcıyorsunuz). Bunun yanı sıra açıkta ve gizlide Peygamber’in (s.a.a) Ehlibeyt’ine ve evladına haksızlık ediyorsunuz. Biz ise, sizlerin kalbimize vurduğunuz hançer yarasına ve bağrımızı delen ok darbesine sabrediyoruz.
İrs İçin Kur’an’dan Delil
O, sizlere sürekli utanç kaynağı olacak, üzerinizde de Allah’ın gazabı ve ebedi bir utanç dağı olarak sizi, yürekleri kapsayan Allah’ın ebedi ateşine götürecektir. Bilin ki yaptıklarınız Allah’ın gözü önündedir. “Zalimler yakında nasıl bir akıbete (azaba) duçar olacaklarını bilecekler.”
Ben, sizleri önünüzde bulunan şiddetli azaptan korkutanın kızı Fatıma’yım. Öyleyse “Siz amel edin, şüphesiz biz de amel etmekteyiz.” “Bekleyin, şüphesiz biz de beklemekteyiz.”
Daha sonra Ebu Bekir, Hz. Zehra’ya (s.a) cevap olarak şöyle dedi:
“Ey Resulullah’ın kızı! Babanız müminlere karşı çok duygulu, yüce, şefkatli ve merhametli idi. Kâfirlere karşı ise, şiddetli idi. Onun nesebini araştıracak olursak, senin baban olduğunu görürüz; başka kadınların babası değil. Senin kocan ve eşin Ali’nin onun kardeşi olduğunu görürüz; diğer dostların kardeşi değil. Hem de Peygamber onu bütün yakınlarından daha fazla seviyordu. Her büyük işte de Resul-i Ekrem’le hareket ederdi.
Sizi saadetli kimse dışında kimse sevmez. Size bedbaht ve kötü kimseler dışında kimse düşmanlık etmez. Muhakkak siz Resulullah’ın tertemiz itreti ve Allah’ın seçkinlerisiniz. Bizi cennete götüren yollara ve hayırlara rehberlik edenlersiniz. Sen ey kadınların en seçkini ve peygamberlerin en hayırlısının kızı! Sözünde sadık [doğrucu], çok akıllı ve bilgilisin. Hakkından mahrum edilmemelisin ve hiç kimse senin doğru sözüne ve hakkına mani olmamalıdır.
Allah’a andolsun, ben Resulullah’ın görüşünden ileri gitmemişimdir. Onun izni dışında da amel etmemişimdir. Resulullah “Biz Peygamberler taifesi kimseye altın, gümüş, ev ve yer miras olarak bırakmayız. Miras bıraktığımız şey yalnız kitap, hikmet, ilim ve nübüvvettir. Bizden arta kalan ve kullanılabilen her şey, bizden sonraki emir sahibinindir. O uygun gördüğü şekilde amel edebilir” dediğini işitmiştim. Biz kastettiğin Fedek’in gelirini at ve savaş malzemelerinin alınmasında sarf etmekteyiz ki Müslümanlar onlarla savaşabilsinler; kâfirlerle cihat etsinler; isyancılara ve mürtet fasıklara karşı koyabilsinler. Bu iş Müslümanların oy birliğiyle yapıldı ve ben bu işi kendi kararıma göre yapmadım.
Sizin verdiğiniz mal ve varlık sizin malınızdır. Onu sizin izniniz olmadan sizden alıp, biriktirmemekteyiz. Sen babanın ümmetinin efendisisin. Evlatların için tertemiz ağaçsın. Senin faziletini inkâr edecek değiliz. Sizin aslınızı ve fer’inizi ihmal etmiyoruz. Bana bağlı malınız hakkında hükmünüz geçerlidir. Acaba sizin görüşünüze göre bu meselede Fedek meselesinde] değerli babanıza muhalefet mi ediyorum?”
Bunun üzerine Hz. Zehra (s.a) şöyle buyurdu:
Suphanallah! Babam Resulullah (s.a.a) asla Allah’ın Kitabı’ndan sapmadı ve onun ahkâmına karşı gelmedi. Bilakis ona uydu ve surelerinin takipçisiydi. Yoksa hepiniz hainlik etmeye mi toplandınız? Bunu, Peygambere iftira atarak ve batıl sözle delil getirerek mi yapıyorsunuz? Peygamberin vefatından sonra yaptığınız bu hıyanet, tıpkı hayatında yaptığınız düzenlere benziyor. Yine onu öldürmeye kastetmiştiniz.
Bu, Allah’ın kitabı adil bir hakem ve hakkı batıldan ayırt eden sözcüdür ki şöyle buyuruyor: “Allah’ım! Bana bir evlat bağışla ki benim ve Yakup ailesinin varisi olsun” Ve şöyle buyuruyor: “Ve Süleyman Davut’tan miras aldı.” Dolayısıyla Allah-u Teâlâ miras paylarını taksim etmiş, farzları ve mirası kanunlaştırmış, erkek ve kadınların paylarını açıklamıştır. Yalancıların (yani Ebu Bekir’in) şüphelerini ve bahanelerini bertaraf etmiş; gelecekte zanları, şüpheleri zayi ve batıl etmiştir.
Sizin dediğiniz gibi değildir bu iş. Bilakis heva ve hevesiniz işi size böyle göstermekte ve kendinizi kandırmaktasınız. Öyleyse ben de sabredeceğim. Dedikleriniz ve nispet verdikleriniz konusunda Allah-u Teâlâ’dan yardım diliyoruz.
Türkçe Metin
Önsöz
Ey insanlar! Biliniz ki ben Fatıma’yım ve babam Muhammed’dir. Bu sözü ben tekrar tekrar sizlere söylüyorum. Sözlerim haktır ve yaptığım işte batıl bir yön yoktur.
Hz. Ali (a.s) ile Kendisini Hz. Peygamber’e (s.a.a) Nispet Vererek Tanıtması
(Allah-u Teâla buyuruyor ki): “Gerçekten size kendinizden olan öyle bir peygamber geldi ki sizlerin uğradığınız sıkıntılar ona ağır gelir. O size pek düşkün ve müminlere şefkatli ve merhametlidir.” Eğer Muhammed’i (s.a.a) tanırsanız, onun, sizin hanımlarınızın babası değil, benim babam olduğunu ve sizin erkeklerinizin değil, benim kocam Müminlerin Emiri Ali’nin kardeşi olduğunu görürsünüz. Ona olan nispet ve yakınlık ne güzel bir nispettir.
Hz. Muhammed’in (s.a.a) Peygamberliği İle Şirk Ve Delaletten Kurtulması
O, peygamberliği uhdesine alıp, halkı Allah’ın azabından korkuttu. Müşriklerin yolundan yüz çevirdi. Şirkin belini kırıp, onların nefesini kesti. Halkı hikmet ve güzel nasihatle Rabb’inin yoluna çağırdı. Putları kırdı ve küfrün önderlerini yüzüstü yere serdi. Sonunda kafirler topluluğu bozguna uğrayarak, artlarına dönüp kaçtılar. Gecelerin karanlığı, sabahın aydınlığı ile yarıldı ve hakkın özü ortaya çıktı. Dinin önderi konuşmaya başladı. Şeytan sözcülerinin sesi kesildi. Nifakın tacı yere düştü. Küfür ve azgınlığın düğümleri çözüldü.
Sizler Hz. Resul-ü Ekrem gelmeden önce “tam ateş çukurunun çevresinde idiniz”. (O halinizle) taşın dibinde kalan, hemen içilip tüketilecek olan bir yudum suydunuz. Aç kişinin fırsat gözetmeden kapıp yiyeceği bir lokma ve (düşmanların) ayakları altına düşmüş bir toplumdunuz. İçtiğiniz, deve sidiğiyle dolmuş ve hayvan pisliğiyle kokuşmuş olan çöllerdeki çukur suyu idi. Yediğiniz, tabaklanmamış deriyle hazırlanan yemekti. Aşağılık bir hale düşmüştünüz ve “insanların sizi kapıp yakalamasından korkuyordunuz”
Hz. Ali’nin (a.s) Hz. Peygamber’in (s.a.a) Risaletindeki Rolü
Bütün bunlardan ve güçlülerin belasına uğradıktan, Arabın kurtlarına lokma olduktan, kitap ehlinin azgınlarına tutsak düştükten sonra, Allah-u Tebarek ve Teâlâ sizleri babam Muhammed (s.a.a) vasıtasıyla kurtardı. “Ne zaman müşrikler savaş ateşini açtıysa, Allah onu söndürdü”. Ne zaman şeytan kendi boynuzunu çıkardıysa, müşriklerden bir grubun ağzı açıldıysa, (Peygamber s.a.a) kardeşini (Hz. Ali’yi) tehlikenin önüne çıkarıp, müşriklerin ağzını tıkadı. Hz. Ali de düşmanların başını ezmedikçe ve yakılan ateşin alevini kılıcıyla söndürmedikçe geri dönmezdi.
Ali (a.s) Allah’ın zatı için zahmete katlanan, Allah’ın emrinde ciddiyet gösteren, Resulullah’ın yakını ve Allah’ın velilerinin efendisidir. O, hak yolunda kollarını sıvayarak, iyilik istiyor; ciddiyetle çalışarak, bu yolda zahmete katlanıyordu. Ama siz (o dönemde) rahat bir yaşayış yolunu seçip, asayiş ve emniyet içerisinde hayatınızı sürdürerek, bizlerin başına gelen belaların sonucunu bekliyordunuz. Neticenin kimin yararına olacağını öğrenmek istiyordunuz. Savaşlara katılsanız da düşmanla karşılaştığınızda geriye dönüp kaçıyordunuz.
Hz. Ali’nin Hilafetinin Gasp Edilmesi
Şehadet ederim ki babam Muhammed, O’nun kulu ve resulüdür. Allah, onu peygamber olarak göndermeden önce beğenmiş ve yaratmadan önce seçmiştir. Meb’us kılmadan önce, hatta mahlûklar gayb âleminde korkunç perdeler altında saklıyken ve yokluk sınırının eşiğinde bulunurken, onu “Ahmed” (yani beğenilmiş) olarak isimlendirmiştir. Çünkü Allah, işlerin nihayetini ve hadiselerin akışını bilir. Takdir ettiği şeylerin yerlerine vakıftır.
Allah, emrini tamamlamak, kendi hükmünü geçerli ve kesin kılmak, kesin kıldığı kaderlerini icra etmek için, onu peygamber olarak gönderdi. (Resulullah meb’us olduğunda), İnsanlar çeşitli dinlere bölünmüş, her grup kendi ateşinin çevresinde toplanmış bulunuyorlardı. Putlara tapıyor ama Allah’ı tanımaları gerekirken O’nu inkâr ediyorlardı. (Böyle bir dönemde) Allah-ula, babam Muhammed’in nuruyla onların üzerine çökmüş olan karanlıkları aydınlığa çevirdi. Kalplerdeki (küfrün) düğümlerini çözdü. Gözlerden şaşkınlık perdelerini giderdi.
Böylece Peygamber, insanlar arasında hidayet işini üstlendi. Sonunda onları sapıklıklardan kurtardı ve kör olan gözleri açtı. Sağlam dine doğru onları hidayet eyledi ve doğru yola onları davet etti.
Bunlardan sonra Allah, Peygamber’inin kendi istek ve rağbetiyle onu bu dünyadan alıp, kendisine doğru götürdü. Böylece Hz. Muhammed, bu dünyanın zorluklarından kurtulup, yüksek meleklerin eşliğinde Rabb’inin rızasıyla kuşatıldı ve yüce mülk sahibi Allah’ın civarına erişti.
Allah’ın Ahdi Unvanı İle Kur’an’a İşaret
Allah’ın seçtiği, beğendiği ve vahyin emini babama selam olsun. Allah’ın selamı, bereketi ve rahmeti onun üzerine olsun.
Sonra mecliste bulunanlara bakarak şöyle dedi:
Ey Allah’ın kulları! Sizler onun emir ve nehiylerinin muhatabı, dinin ve vahyin taşıyıcıları, Allah’ın kendi nefislerine emin kıldığı kimseler ve ümmetlere dinin tebliğcilerisiniz. Allah tarafından hak bir önder (olan Kur’an) sizin aranızdadır.
Bilirsiniz ki Allah’ın sizin üzerinizde hakkı vardır ve o da halef olarak bıraktığı bir emanet olan Allah’ın nâtık kitabı, sâdık Kur’ân’ı, yüce nuru ve parlak ışığıdır. Basiretleri (hidayetleri) aşikârdır. Sırları keşfedilmiş ve açıktır. Zahirleri aydındır. Ona uyanlara gıpta olunur. Kur’an kendisine uyanı, Allah’ın rızasına götürür ve ona kulak vereni kurtuluşa erdirir.
Kur’an vasıtasıyla Allah’ın aydın hüccetleri, açıklanmış azimetlerine (farzlarına), sakındırılmış haramlarına, belli göstergelerine, yeterli burhanlarına, yapılması istenmiş faziletlerine, kullara hibe edilen ruhsatlarına ve yazılı şeriatlarına ulaşılır.
İnsanların Hidayeti İçin İslam Hükümleri
Allah, imanı sizler için şirkten temizlenme vesilesi kıldı. Namazı, kibirden uzaklaşmanız; zekâtı, nefsin yücelmesi ve rızkın çoğalması; orucu, ihlası sabitleştirmek; haccı, dinin temellerini sağlamlaştırmak; adaleti, kalpleri birleştirmek ve bize itaati ise, dinin düzelmesi ve nizamı için farz kıldı.
Biz Ehlibeyti (imametimizi) tefrikadan kurtulmak; cihadı, İslam’a izzet kazandırmak; sabrı, mükâfatı hak etmek; emri bil mârufu, tüm halkın maslahatını korumak ve vâlideyne (baba ve anneye) iyiliği, Allah’ın gazabından kurtulmak için farz kıldı. Sıla-ı Rahîm yapmayı (akrabalarla iyi ilişkide bulunmayı) sayıların çoğalmasına vesile eyledi. Kısası, kanların dökülmesini önlemek; nezre (adağa) vefa etmeyi, Allah’ın bağışına ehil olmak; tartı ve ölçüleri eksiltmeyip hakkınca tutmayı, malların değerinin korunması için farz kıldı. Şarap içmeyi, (kullarını) pisliklerden temizlemek için nehyetti. Başkalarına zina nispetini vermekten kaçınmayı, lanetten korunmak ve hırsızlıktan uzak durmayı, iffet kazanmak için emretti.
Şirki, O’nun Rububiyet’ine olan inancın halis olması için haram kıldı. “Allah’tan nasıl korkup sakınmak gerekiyorsa, öylece korkup sakının”(Âl-i İmran, 102) Allah’a yaraşır bir şekilde takvalı olun ve Müslümanlık dışında dünyadan göçmeyin. Allah’ın emir ve yasaklarına uyun. Zira yalnızca alim kullar Allah’tan korkar.
Daha sonra şöyle buyurdu:
Siz şimdi de benim, babamdan miras alma hakkımın olmadığını mı iddia ediyorsunuz? “Yoksa Cahiliye hükmünü mü arıyorlar (uygulamak istiyorlar)? Halbuki yakin eden bir toplum için hükmü Allah’tan daha güzel olan kim olabilir?” Acaba sizler bilmiyor musunuz? Oysa Fedek’i gasp edenlere güneş gibi aşikâr olmuştur ki ben onun kızıyım? Ondan irs almaktayım. Ey Müslümanlar! Acaba benim mirasım zorla elimden mi alınacak? (Siz buna seyirci mi kalacaksınız?).
Ey Ebu Kuhafe’nin oğlu (Ebu Bekir)! Acaba senin, babandan miras alman ve benim, babamdan miras almamam Allah’ın kitabında mı yazılmıştır? Gerçekten ortaya attığın söz büyük bir iftiradır. Acaba bilerek mi Allah’ın kitabını arkanıza atıp, terk ettiniz? Kur’an-ı Kerim buyuruyor ki: “Ve Süleyman Davud’dan miras aldı (ona mirasçı oldu).”
Yahya İbn-i Zekeriya’nın kıssasını anlatırken de buyurmuştur: “Dedi ki (Ey Rabb’im!) Bana bir veli lütfet ki benden ve Yakup soyundan miras alsın (mirasçı olsun).” Yine buyurmuştur ki: “Allah’ın kitabında akrabaların bazıları, bazılarına (nispet, miras hususunda) daha evladır.”
Yine buyurmuştur ki: “Allah size evlatlarınız hakkında bir erkeğe iki kadının payını tavsiye eder.”
Yine buyurmuştur ki: “Sizlerden birinin ölümü geldiği zaman kendisinden bir hayır (mal) bırakıyorsa, baba ve annesine ve yakınlarına (verilmesi için) adalet ve iyilik üzere vasiyet etmek, (Allah’tan) takvalılara bir borç olarak yazılmıştır.”
(Kur’ân ayetleri böyle buyururken acaba) sizlere göre benim bir payım yok mu ve benim, babamdan miras almaya hakkım yok mudur?! Acaba Allah, sizlere miras ayetinde bir özellik tanımış da yalnız babamı mı çıkarmıştır? Yoksa sizler “Şüphesiz ayrı ayrı dinlere mensup olan kişiler birbirlerinden miras alamazlar mı?” diyor (ve bu yüzden bana miras hakkı tanımıyorsunuz)? Acaba ben ve babam aynı dine bağlı değil miyiz? Yoksa sizler Kur’an’ın özel ve umumunu (genel hükümlerini ve o hükümlerden istisna edilen durumlarını) benim babam ve amcam oğlundan daha mı iyi bildiğinizi iddia ediyorsunuz? (Ey Ebu Bekir!) Bu eğerli, yularlı ve süslenmiş Fedek devesini al da götür! Ama bil ki mahşere geldiğin gün yaptıklarınla karşılaşacaksın.
O gün ki hâkim Allah’tır ve kefil Hz. Muhammed (s.a.a). Ne güzel gündür o gün; o günde batıla uyanlar ziyana uğrarlar; o zaman pişmanlık da halinize bir yarar sağlamayacaktır. “Her bir sözün (hakikatin) gerçekleşeceği bir yer ve zaman vardır.” “Artık yakında zelil edici azabın kime geleceğini ve kalıcı azabın kimi yakalayacağını bileceksiniz.”
Hz. Peygamberin (s.a.a) Çocuklarının İhtiramı
Sonra Ensar’a doğru bakarak şöyle dedi:
Ey yiğitler topluluğu, dinin yardımcıları ve İslam’ın koruyucuları! Benim hakkımda yaptığınız bu gevşeklik ve benden zulümle alınan (Fedek) hususundaki bu gafletiniz nedir? Acaba babam Resulullah (s.a.a) “Kişinin ihtiramı, evlatlarına iyi davranmakla korunur” diye buyurmuyor muydu? Ne çabuk da verdiğiniz ahdi bozdunuz? Sizlerin benim talebimi yerine getirmeye gücünüz var.
Acaba kendi kendinize “Muhammed (s.a.a) öldü mü” diyorsunuz? (Evet, öldü ama bu) bir büyük musibet idi ki bu yüzden hasıl olan boşluk ve vücuda gelen gedik ne de büyüktür. Yeryüzü onun gaybetiyle karardı; yıldızların yüzü tutuldu; ümitler boşa çıktı ve dağlar onun karşısında huşu etti. Ama Resulullah’ın vefatıyla da hadler aşıldı ve hürmetler çiğnendi. Allah’a Andolsun ki benzeri görülmemiş büyük bir musibet idi.
Hz. Peygamberden (s.a.a) Sonra Kur’an’a Amel
Her sabah ve akşam evlerinizde okunan Allah’ın kitabı, bunun vuku bulacağını açıkça ilan etmişti. Ondan önceki peygamberlerin de durumundan haber vermişti. Bu değişmez bir hüküm ve kesin bir kazadan ibaret idi.
Muhammed, ancak bir elçidir. Ondan önce peygamberler gelip geçmiştir. Acaba eğer ölürse veya öldürülürse sizler (dinden) geriye mi döneceksiniz? Kim ki dinden geriye dönerse, (bilsin ki) Allah’a asla bir zarar vermez ve Allah şükredenleri mükâfatlandırır.
İnsanlardan Yardım İstemesi
Allah’a andolsun ben Resulullah’ın görüşünden ileri gitmemişim ve onun izni dışında da amel etmemişimdir. Resulullah “Biz Peygamberler taifesi kimseye altın, gümüş, ev ve yer miras olarak bırakmayız. Miras bıraktığımız şey yalnız kitap, hikmet, ilim ve nübüvvettir. Bizden arda kalan ve kullanılabilen her şey, bizden sonraki emir sahibinindir ve o uygun gördüğü şekilde amel edebilir” dediğini işitmiştim. Biz kastettiğin Fedek’in gelirini at ve savaş malzemelerinin alınmasında sarf etmekteyiz ki Müslümanlar onlarla savaşabilsinler; kâfirlerle cihat etsinler; isyancılara ve mürtet fasıklara karşı koyabilsinler. Bu iş Müslümanların oy birliğiyle yapıldı ve ben bu işi kendi kararıma göre yapmadım.
Sizin verdiğiniz mal ve varlık sizin malınızdır. Onu sizin izniniz olmadan sizden alıp biriktirmemekteyiz. Sen babanın ümmetinin efendisisin; evlatların için tertemiz ağaçsın; senin faziletini inkâr edecek değiliz; sizin aslınızı ve fer’inizi ihmal etmiyoruz ve bana bağlı malınız hakkında hükmünüz geçerlidir. Acaba sizin görüşünüze göre bu meselede Fedek meselesinde] değerli babanıza muhalefet mi ediyorum?”
Hz. Fatıma’nın (s.a) Kur’an’la Cevabı
Bunun üzerine Hz. Zehra (s.a) şöyle buyurdu:
Suphanallah! Babam Resulullah (s.a.a) asla Allah’ın Kitabı’ndan sapmadı ve onun ahkâmına karşı gelmedi. Bilakis ona uydu ve surelerinin takipçisiydi. Yoksa hepiniz hainlik etmeye mi toplandınız? Bunu, Peygambere iftira atarak ve batıl sözle delil getirerek mi yapıyorsunuz? Peygamberin vefatından sonra yaptığınız bu hıyanet, tıpkı hayatında yaptığınız düzenlere benziyor. Yine onu öldürmeye kastetmiştiniz.
Bu, Allah’ın kitabı adil bir hakem ve hakkı batıldan ayırt eden sözcüdür ki şöyle buyuruyor: “Allah’ım! Bana bir evlat bağışla ki benim ve Yakup ailesinin varisi olsun” Ve şöyle buyuruyor: “Ve Süleyman Davut’tan miras aldı.” Dolayısıyla Allah-u Teâlâ miras paylarını taksim etmiş, farzları ve mirası kanunlaştırmış, erkek ve kadınların paylarını açıklamıştır. Yalancıların (yani Ebu Bekir’in) şüphelerini ve bahanelerini bertaraf etmiş, gelecekte zanları ve şüpheleri zayi ve batıl etmiştir.
Sizin dediğiniz gibi değildir bu iş. Bilakis heva ve hevesiniz işi size böyle göstermekte ve kendinizi kandırmaktasınız. Öyleyse ben de sabredeceğim. Dedikleriniz ve nispet verdikleriniz konusunda Allah-u Teâlâ’dan yardım diliyoruz.
Ebu Bekir’in Hz. Fatıma’nın (s.a) Doğruluğuna İtirafı
Daha sonra Ebu Bekir, o Hazret’e hitap ederek şöyle dedi: “Allah, Resulü ve onun kızı doğru söylüyorlar. Sen hikmetin madeni, hidayet ve rahmet yerisin. Dinin rüknü ve Allah’ın hüccetinin kaynağısın. Senin doğru sözünü yanlış bilmiyorum ve hitabetinin de inkârcısı değilim. Bu Müslümanlar benim ve senin aranda şahit ve hâkim olsunlar.
Ayrıca Bakınız
Hz. Fatıma
Hz. Fatıma’nın Hutbesinin Arapçası
Fedek
Kaynakça
İbn-i Tayfur, Ebu’l Fazl Ahmed b. Ebu Tahir, Belagatu’n-Nisa, Beyrut, Daru’l Adva, 1420 /1999.
Belagatu’n-Nisa, s. 20, 26.
Keşfu’l Ğumme, s. 480, 492.
Bibliyografi
Fedek hutbesinin metni.
İbn-i Tayfur, Ebu’l Fazl Ahmed b. Ebu Tahir, Belagatu’n-Nisa, Beyrut, Daru’l Adva, 1420 /1999.
[göster]
vte
Hz. Fatıma (s.a)
Ey vay Evs ve Hazrec oğulları! Sizin gözünüzün önünde babamın mirasını elimden alacaklar, sizler buna şahit olup susacak ve topluca bunu duyup kendinizi kenara mı çekeceksiniz?! Halbuki hepinize yardım çağrısında bulunmuşum ve siz de haberdarsınız.
Sizlerin güç ve sayısı yeterlidir. Elinizde silah ve kalkan vardır. Acaba nasıl oluyor da yardım çağrısını duyup icabet etmiyorsunuz? Feryadımızı işitiyor ama bizim yardımımıza koşmuyorsunuz? Oysaki sizler “cesur insanlar” diye tanınmışsınız; iyilik ve salah ile marufsunuz.
Sizler seçkinler ve beğenilmişlersiniz. Araplarla savaştınız; çetinlik ve zorluklara karşı koydunuz; kabilelerle karşı karşıya geldiniz ve kahramanlarla mücadele eylediniz. Nice uzun zamanlar biz Ehlibeyt size emrettiğimizde siz hep itaat ediyordunuz. Nihayet İslam değirmeni bizlerin ekseninde dönmeye başladı; nimet ve rızk çoğaldı; şirkin sesi kesildi; iftiracıların coşkusu yattı; küfrün ateşi söndü; fitnenin çağrısı sustu ve dinin nizamı güçlendi. Öyleyse neden hak aşikâr olduktan sonra şaşkınlığa düştünüz; gerçekler ilan olduktan sonra onu tekrar gizlemeye yöneldiniz; hakka yöneldikten sonra geriye döndünüz ve iman ettikten sonra şirke düştünüz?!
Neden antlarını bozan ve Resulullah’ı çıkarmaya yeltenenlerle savaşmıyorsunuz? Oysaki ilk olarak onlar (savaşı) başlattılar. Yoksa onlardan mı korkuyorsunuz? Oysaki gerçek iman sahibi iseniz, kendisinden korkmanıza en layık olan Allah’tır. (yani neden bu hilafeti gasp edenler anlaşmalarını çiğneyerek Resulullah’la Hz. Ali hakkındaki ahitlerine vefa göstermediler? Neden sizler onlarla savaşmıyor ve Hz. Ali’yi savunmuyorsunuz?)
Ben, sizlerin alçalmaya yöneldiğinizi ve yöneticilik makamına layık olanı bu makamdan uzaklaştırdığınızı görüyorum. Sizler rahatlık ve zevke çekildiniz. Darlıktan kaçıp genişliğe ve refaha meylettiniz. Ruhunuza yerleşen marifet ve anlayışları çıkarıp attınız; afiyetle yediğiniz şeyi geri kustunuz. “Eğer, sizler ve yeryüzünde bulunan herkes kâfir olsalar, (Allah’a bir zarar veremezler.) Çünkü gerçekten Allah ganidir ve övülendir.”
İnsanlara Hüccetin Tamamlanması
Bilin ki ben, sizlerin bize arka çıkmayacağınızdan, bizi yalnız bırakacağınızdan, kalbinizde yerleşen hainlikten haberdar olmama rağmen bu sözleri size söyledim. (Bunların sizi etkilemeyeceğini biliyordum). Ama bunlar ruhun taşkınlığı, gazabın taşması, tahammülün sona ermesi neticesinde içimde toplanan dile getirdiğim dertlerimdi ve bu sözler benim size karşı hüccetimdir. Evet, alın götürün onu (hilafeti) ve yükleyin yükünüzü! Ama bilin ki bu devenin sırtı yaralı ve ayakları da aşınmıştır.
O, sizlere sürekli utanç kaynağı olacak, üzerinizde de Allah’ın gazabı ve ebedi bir utanç dağı olarak sizi, yürekleri kapsayan Allah’ın ebedi ateşine götürecektir. Bilin ki yaptıklarınız Allah’ın gözü önündedir. “Zalimler yakında nasıl bir akıbete (azaba) duçar olacaklarını bilecekler.”
Ben, sizleri önünüzde bulunan şiddetli azaptan korkutanın kızı, Fatıma’yım. Öyleyse “Siz amel edin, şüphesiz biz de amel etmekteyiz.” “Bekleyin, şüphesiz biz de beklemekteyiz.”
Ebu Bekir’in Hz. Peygamberden (s.a.a) Yalan Rivayeti
Daha sonra Ebu Bekir Hz. Zehra’ya (s.a) cevap olarak şöyle dedi: “Ey Resulullah’ın kızı! Babanız müminlere karşı çok duygulu, yüce, şefkatli ve merhametli idi. Kâfirlere karşı ise, şiddetli idi. Onun nesebini araştıracak olursak, senin baban olduğunu görürüz ve başka kadınların babası değil. Senin kocan ve eşin Ali’nin onun kardeşi olduğunu görürüz, diğer dostların kardeşi değil. Hem de Peygamber onu bütün yakınlarından daha fazla seviyordu ve her büyük işte de Resul-i Ekrem’le hareket ederdi.
Sizi saadetli kimse dışında kimse sevmez. Size bedbaht ve kötü kimseler dışında kimse düşmanlık etmez. Muhakkak siz Resulullah’ın tertemiz itreti ve Allah’ın seçkinlerisiniz. Bizi cennete götüren yollara ve hayırlara rehberlik edenlersiniz. Sen ey kadınların en seçkini ve peygamberlerin en hayırlısının kızı! Sözünde sadık [doğrucu], çok akıllı ve bilgilisin. Hakkından mahrum edilmemelisin. Hiç kimse senin doğru sözüne ve hakkına mani olmamalıdır.
السيدة فاطمة الزهراء), Hz. Fatıma Zehra’nın (s.a) İmam Ali’nin (a.s) hilafetini savunmak için halife (Ebu Bekir) ve Medine halkı karşısında okuduğu hutbedir. Hutbede: Allah’a hamd ve sena, ilahî vahdaniyete ve Hz. Muhammed’in (s.a.a) risaletine tanıklık, ilahi ahit unvanı ile Kur’an’a işaret, kendisini ve Hz. Ali’yi Hz. Peygamber’e nispet vererek tanıtması, Hz. Muhammed’in peygamberliği ile şirk ve dalaletten kurtulmak, Hz. Ali’nin, risaletteki rolü, Hz. Ali’nin velayet ve hilafetinin gasp edilmesi, Hz. Peygamber’in vefatından sonra hak yoldan sapılması, irs ve miras konusunda Kur’an’dan delil getirmek, Hz. Peygamber’in evlatlarına saygı, insanlardan yardım istemek ve hüccet ve kanıtların insanlar için tamamlanması gibi konulara değinilmiştir.
İçindekiler
1 Hz. Fatıma’nın (s.a) Hutbesinin Arapça Metni
2 Türkçe Metin
2.1 Önsöz
2.2 Hamd ve Sena
2.3 Allah’ın Vahdaniyetine Tanıklık
2.4 Hz. Muhammed’in (s.a.a) Risaletine Tanıklık
2.5 Allah’ın Ahdi Unvanı İle Kur’an’a İşaret
2.6 İnsanların Hidayeti İçin İslam Hükümleri
2.7 Hz. Ali (a.s) ile Kendisini Hz. Peygamber’e (s.a.a) Nispet Vererek Tanıtması
2.8 Hz. Muhammed’in (s.a.a) Peygamberliği İle Şirk Ve Delaletten Kurtulması
2.9 Hz. Ali’nin (a.s) Hz. Peygamber’in (s.a.a) Risaletindeki Rolü
2.10 Hz. Ali’nin Hilafetinin Gasp Edilmesi
2.11 Hz. Peygamberin (s.a.a) Vefatıyla Doğru Yoldan Sapış
2.12 İrs İçin Kur’an’dan Delil
2.13 Hz. Peygamberin (s.a.a) Çocuklarının İhtiramı
2.14 Hz. Peygamberden (s.a.a) Sonra Kur’an’a Amel
2.15 İnsanlardan Yardım İstemesi
2.16 İnsanlara Hüccetin Tamamlanması
2.17 Ebu Bekir’in Hz. Peygamberden (s.a.a) Yalan Rivayeti
2.18 Hz. Fatıma’nın (s.a) Kur’an’la Cevabı
3 Ebu Bekir’in Hz. Fatıma’nın (s.a) Doğruluğuna İtirafı
4 Ayrıca Bakınız
5 Kaynakça
5.1 Bibliyografi
Hz. Fatıma’nın (s.a) Hutbesinin Arapça Metni
Hz. Fatıma’nın (s.a) hutbesinin Arapça metni[1] Türkçe Metin
“Allah’a hamd olsun ve verdiği nimetlerden dolayı, O’na şükürler olsun, ilham ettiği hidayetlerden ötürü ve O’na senalar olsun, sunmuş olduğu eşsiz ve benzersiz yaygın ihsanları ve verdiği bol ve kâmil bağışları ve lütfettiği tüm nimetleri için. Nimetleri sayılmaz ve nimetlerinin sürekliliğinin şükrü eda edilmez; ebedi oluşları, idrak olunabilmelerini imkânsız kılar. O, nimetlerini daha da artırmak için kullarını şükretmeye çağırmış ve nimetini bollaştırarak, mahlûkatından O’na hamd etmelerini istemiş ve (kıyamette) benzerlerine davet ederek, ihsanını (salih insanlara) iki kat kılmıştır.
Şehadet ederim ki Allah’tan başka bir ilah yoktur; tektir; ortağı yoktur; o Allah ki tevhit kelimesinin te’vilini (esas ve özünü) ihlas kılmıştır. Kalplere O’na bağlılığı yerleştirmiş ve aklın kavrayabilmesi için tevhid düşüncesini aşikâr etmiştir.
O Allah ki gözlerin O’nu görmesi, dillerin O’nun sıfatlarını beyan etmesi ve kavrayışların O’nun keyfiyetini anlaması imkânsızdır.
O Allah ki önceden olan bir şeye dayanmadan ve bir eş ve benzere öykünmeden, yaratıkları yaratmaya muhtaç değilken ve yaratmada kendine bir yararı yokken, kendi güç ve meşiyetiyle her şeyi var etti. Sadece hikmetinin sağlamlığını bildirmek ve itaati hususunda uyarmak ve kudretini aşikâr etmek ve mahlûkatını kulluğa çağırmak ve çağrısını güçlü kılmak için onları vücuda getirdi. Sonra da kullarını kendi gazabından korumak ve onları cennetine sevk etmek için itaati karşısında mükâfatı ve isyanı karşısında da azabı vaat etti.
Şehadet ederim ki babam Muhammed, O’nun kulu ve resulüdür. Allah, onu peygamber olarak göndermeden önce beğenmiş ve yaratmadan önce seçmiştir. Meb’us kılmadan önce hatta mahlûklar gayb âleminde korkunç perdeler altında saklıyken ve yokluk sınırının eşiğinde bulunurken, onu Ahmed (yani beğenilmiş) olarak isimlendirmiştir. Çünkü Allah, işlerin nihayetini ve hadiselerin akışını bilir ve takdir ettiği şeylerin yerlerine vakıftır.
Allah emrini tamamlamak ve kendi hükmünü geçerli ve kesin kılmak, kesin kıldığı kaderlerini icra etmek için onu peygamber olarak gönderdi. (Hz. Resulullah meb’us olduğunda), İnsanlar çeşitli dinlere bölünmüş, her grup kendi ateşinin çevresinde toplanmış bulunuyorlardı. Putlara tapıyor ve Allah’ı tanımaları gerekirken, O’nu inkâr ediyorlardı. (Böyle bir dönemde) Allah-u
la, babam Muhammed’in nuruyla onların, üzerine çökmüş karanlıkları aydınlığa çevirdi. Kalplerdeki (küfrün) düğümlerini çözdü; gözlerden şaşkınlık perdelerini giderdi. Böylece Hz. Peygamber, insanlar arasında hidayet işini üstlendi ve sonunda onları sapıklıklardan kurtarak, kör olan gözleri açtı. Sağlam dine doğru onları hidayet eyledi ve doğru yola onları davet etti.Bunlardan sonra Allah, Peygamberi’nin kendi istek ve rağbetiyle onu bu dünyadan alıp, kendisine doğru götürdü. Böylece Hz. Muhammed, bu dünyanın zorluklarından kurtulup, yüksek meleklerin eşliğinde Rabb’inin rızasıyla kuşatıldı ve yüce mülk sahibi Allah’ın civarına erişti.
Allah’ın seçtiği ve beğendiği vahyin emini babama selam olsun. Allah’ın selamı, bereketi ve rahmeti onun üzerine olsun.
Sonra mecliste bulunanlara bakarak şöyle dedi:
Ey Allah’ın kulları! Sizler onun emir ve nehiylerinin muhatabı, dinin ve vahyin taşıyıcıları, Allah’ın kendi nefislerine emin kıldığı kimseler ve ümmetlere dinin tebliğcilerisiniz. Allah tarafından hak bir önder (olan Kur’an) sizin aranızdadır.
Bilirsiniz ki Allah’ın sizin üzerinizde hakkı vardır ve o da halef olarak bıraktığı bir emanet, Allah’ın nâtık kitabı, sâdık Kur’ân’ı, yüce nuru, parlak ışığıdır. Basiretleri (hidayetleri) aşikârdır. Sırları keşfedilmiş ve açıktır. Zahirleri aydındır. Ona uyanlara gıpta olunur. Kur’an, kendisine uyanı Allah’ın rızasına götürür ve ona kulak vereni kurtuluşa erdirir.
Kur’an vasıtasıyla Allah’ın aydın hüccetlerine, açıklanmış azimetlerine (farzlarına), sakındırılmış haramlarına, belli belirtilerine, yeterli burhanlarına, yapılması istenmiş faziletlerine, kullara hibe edilen ruhsatlarına ve yazılı şeriatlarına ulaşılır.
Allah, imanı sizler için şirkten temizlenme vesilesi kıldı. Namazı, kibirden uzaklaşmanız; zekâtı, nefsin yücelmesi ve rızkın çoğalması; orucu, ihlası sabitleştirmek; haccı, dinin temellerini sağlamlaştırmak; adaleti, kalpleri birleştirmek ve bize itaati, dinin düzelmesi ve nizamı için farz kıldı.
Biz Ehlibeyti (imametimizi), tefrikadan kurtulmak; cihadı, İslam’a izzet kazandırmak; sabrı, mükâfatı hak etmek; emri bil mârufu, tüm halkın maslahatını korumak ve vâlideyne (baba ve anneye) iyiliği, Allah’ın gazabından kurtulmak için farz kıldı. Sıla-ı rahîm yapmayı (akrabalarla iyi ilişkide bulunmayı) sayıların çoğalmasına vesile eyledi. Kısası, kanların dökülmesini önlemek; nezre (adağa) vefa etmeyi, Allah’ın bağışına ehil olmak; tartı ve ölçüleri eksiltmeyip hakkınca tutmayı, malların değerinin korunması için farz kıldı. Şarap içmeyi, (kullarını) pisliklerden temizlemek için nehyetti ve başkalarına zina nispetini vermekten kaçınmayı, lanetten korunmak ve hırsızlıktan uzak durmayı iffet kazanmak için emretti.
Şirki, onun Rububiyet’ine olan inancın halis olması için haram kıldı. “Allah’tan nasıl korkup sakınmak gerekiyorsa, öylece korkup sakının”(Âl-i İmran, 102) Allah’a yaraşır bir şekilde takvalı olun ve Müslümanlık dışında dünyadan göçmeyin. Allah’ın emir ve yasaklarına uyun. Zira yalnızca alim kullar Allah’tan korkar.
Daha sonra şöyle buyurdu:
Ey insanlar! Biliniz ki ben Fatıma’yım ve babam Muhammed’dir. Bu sözü ben tekrar tekrar sizlere söylüyorum. Sözlerim haktır ve yaptığım işte batıl bir yön yoktur.
(Allah-u Teâla buyuruyor ki): “Gerçekten size kendinizden olan öyle bir peygamber geldi ki, sizlerin uğradığınız sıkıntılar ona ağır gelir. O size pek düşkün, müminlere şefkatli ve merhametlidir.” Eğer Muhammed’i (s.a.a) tanırsanız, onun sizin hanımlarınızın babası değil, benim babam olduğunu ve sizin erkeklerinizin değil, benim kocam Müminlerin Emiri Ali’nin kardeşi olduğunu görürsünüz. Ona olan nispet ve yakınlık, ne güzel bir nispettir.
Heyhat! Size ne olmuştur? (Haktan dönüp), Allah’ın kitabını bırakıp, neye yönelmişsiniz? Oysa ki onda olan hakikatler zahir, ahkâmı nurlu, göstergeleri belirgindir; sakındırdığı şeyler ortadadır ve emirleri açıktır. Ama sizler onu arkanıza atmışsınız. Acaba Kur’an’ı bırakmayı ve ona sırt çevirmeyi mi istiyorsunuz? Yoksa başka bir kitapla mı hüküm veriyorsunuz? “Ne kötüdür zalimlerin (Kur’an’ın yerine) seçtikleri bedel.” “Kim, İslam’dan başka bir din ararsa, o (din) asla ondan kabul edilmez ve o ahirette ziyankârlardan olur.”
Sonra ancak o fitnenin doğurduğu nefret yatışıncaya ve kontrol altına girinceye kadar beklediniz. Sonra yine fitnenin alevini daha bir şiddetlendirmeye ve ateşini daha çok kızgınlaştırmaya yöneldiniz. Aldatıcı şeytanın davetine icabet ederek, dinin apaydın nurlarını ve Peygamber’in sünnetini söndürmeye koyuldunuz.
Sizler, köpüğü içmek adına altındaki sütü içiyor, (beytülmalı gizlice istediğiniz şekilde harcıyorsunuz) bunun yanı sıra açıkta ve gizlide Peygamber’in Ehlibeyt’ine ve evladına haksızlık ediyorsunuz. Biz ise, sizlerin kalbimize vurduğunuz hançer yarasına ve bağrımızı delen ok darbesine sabrediyoruz.
Siz şimdi de benim, babamdan miras alma hakkımın olmadığını mı iddia ediyorsunuz? “Yoksa Cahiliye hükmünü mü arıyorlar (uygulamak istiyorlar)? Halbuki yakin eden bir toplum için hükmü Allah’tan daha güzel olan kim olabilir?” Acaba sizler bilmiyor musunuz? Oysa Fedek’i gasp edenlere güneş gibi aşikâr olmuştur ki ben onun kızıyım? Ondan irs almaktayım. Ey Müslümanlar! Acaba benim mirasım zorla benim elimden alınacak mı? (Siz buna seyirci mi kalacaksınız?).
Ey Ebu Kuhafe’nin oğlu (Ebu Bekir)! Acaba senin babandan miras alman ama benim babamdan miras almamam Allah’ın kitabında mı yazılmıştır? Gerçekten ortaya attığın söz büyük bir iftiradır. Acaba bilerek mi Allah’ın kitabını arkanıza atıp, terk ettiniz? Kur’an-ı Kerim buyuruyor ki: “Ve Süleyman Davud’dan miras aldı (ona mirasçı oldu).”
Yahya b. Zekeriya’nın hikayesini anlatırken de buyurmuştur: “Dedi ki (Ey Rabb’im!) Bana bir veli lütfet ki benden ve Yakup soyundan miras alsın (mirasçı olsun).” Yine buyurmuştur ki: “Allah’ın kitabında akrabaların bazıları, bazılarına (nispet, miras hususunda) daha evladır.”
Yine buyurmuştur ki: “Allah size evlatlarınız hakkında bir erkeğe iki kadının payını tavsiye eder.”
Yine buyurmuştur ki: “Sizlerden birinin ölümü geldiği zaman kendisinden bir hayır (mal) bırakıyorsa, baba ve annesine ve yakınlarına (verilmesi için) adalet ve iyilik üzere vasiyet etmek, (Allah’tan) takvalılara bir borç olarak yazılmıştır.”
(Kur’an ayetleri böyle buyururken acaba) sizlere göre benim bir payım yok mu? Ve benim babamdan miras almaya hakkım yok mudur?! Acaba Allah, sizlere miras ayetinde bir özellik tanımış da yalnız benim babamı mı çıkarmıştır? Yoksa sizler, “Şüphesiz ayrı ayrı dinlere mensup olan kişiler birbirlerinden miras alamazlar mı?” diyorsunuz (ve bu yüzden bana miras hakkı tanımıyorsunuz)? Acaba ben ve babam aynı dine bağlı değil miyiz? Yoksa sizler Kur’an’ın özel ve umumunu (genel hükümlerini ve o hükümlerden istisna edilen durumlarını) benim babam ve amcam oğlundan daha mı iyi bildiğinizi iddia ediyorsunuz? (Ey Ebu Bekir!) Bu eğerli, yularlı ve süslenmiş Fedek devesini al da götür! Ama bil ki mahşere geldiğin gün yaptıklarınla karşılaşacaksın.
O gün ki hâkim Allah’tır ve kefil Hz. Muhammed (s.a.a), ne güzel gündür o gün. O günde batıla uyanlar ziyana uğrarlar; o zaman pişmanlık da halinize bir yarar sağlamayacaktır. “Her bir sözün (hakikatin) gerçekleşeceği bir yer ve zaman vardır.” “Artık yakında aşağılayıcı azabın kime geleceğini ve kalıcı azabın kimi yakalayacağını bileceksiniz.”
Sonra Ensar’a doğru bakarak şöyle dedi:
O peygamberliği uhdesine alıp, halkı Allah’ın azabından korkuttu. Müşriklerin yolundan yüz çevirdi. Şirkin belini kırıp, onların nefesini kesti. Halkı hikmet ve güzel nasihatle Rabb’inin yoluna çağırdı. Putları kırdı. Küfrün önderlerini yüzüstü yere serdi. Sonunda kafirler topluluğu bozguna uğrayarak, artlarına dönüp kaçtılar. Gecelerin karanlığı, sabahın aydınlığı ile yarıldı ve hakkın özü ortaya çıktı. Dinin önderi konuşmaya başladı. Şeytan sözcülerinin sesi kesildi. Nifakın tacı yere düştü. Küfür ve azgınlığın düğümleri çözüldü.
Sizler, Hz. Resul gelmeden önce “tam ateş çukurunun çevresinde idiniz”. (O halinizle) taşın dibinde kalan, hemen içilip tüketilecek olan bir yudum suydunuz. Aç kişinin fırsat gözetmeden kapıp yiyeceği bir lokmaydınız. (Düşmanların) ayakları altına düşmüş bir toplumdunuz. İçtiğiniz, deve sidiğiyle dolmuş ve hayvan pisliğiyle kokuşmuş olan çöllerdeki çukur suyu idi. Yediğiniz, tabaklanmamış deriyle hazırlanan yemekti. Aşağılık bir hale düşmüştünüz ve “insanların sizi kapıp yakalamasından korkuyordunuz”
Bütün bunlardan ve güçlülerin belasına uğradıktan, Arabın kurtlarına lokma olduktan ve kitap ehlinin azgınlarına tutsak düştükten sonra, sizleri Allah-u Tebareke ve Teâlâ, babam Muhammed (s.a.a) vasıtasıyla kurtardı. “Ne zaman müşrikler savaş ateşini alevlendirdiyse, Allah onu söndürdü” ve ne zaman şeytan kendi boynuzunu çıkardı ve müşriklerden bir grubun ağzı açıldıysa, (Peygamber s.a.a) kardeşini (Hz. Ali’yi) tehlikenin önüne çıkarıp, müşriklerin ağzını tıkadı. Hz. Ali de düşmanların başını ezmedikçe ve yakılan ateşin alevini kılıcıyla söndürmedikçe, geri dönmezdi.
Ali (a.s) Allah’ın zatı için zahmete katlanan, Allah’ın emrinde ciddiyet gösteren, Resulullah’ın yakını ve Allah’ın velilerinin efendisidir. O, hak yolunda kollarını sıvayarak, iyilik istiyor ve ciddiyetle çalışarak, bu yolda zahmete katlanıyordu. Ama siz, (o dönemde) rahat bir yaşayış yolunu seçip, asayiş ve emniyet içerisinde hayatınızı sürdürüyor ve bizlerin başına gelen belaların sonucunu bekliyordunuz. Neticenin kimin yararına olacağını öğrenmek istiyordunuz. Savaşlara katılsanız da düşmanla karşılaştığınız zaman geriye dönüp kaçıyordunuz.
Allah-u
lâ, Peygamber’ine enbiyanın bulunduğu, yani seçkinlere ayırdığı makama yüceltmeyi kararlaştırdığında, sizlerdeki kin ve nifak düğümleri aşikâr oldu. Din gömleği yıprandı. Kendini gizlemiş olan azgınlar nutka geldi ve cansız kalmış olan düşmanlar harekete geçti. Batıl ehlinin önderleri kükremeye başladı ve sizin aranızda değer kazandılar.Şeytan başını kendi yuvasından çıkarıp, sizleri kendisine doğru çağırdı. Sizlerin onun davetini kabullenmeye ve aldanmaya meyilli olduğunuzu gördü. Sonra sizi tahrik etti ve sizleri hafif buldu. Sizleri kışkırttı ve siz de hemen galeyana geldiniz. Böylece sizler başkasının devesini (kendi deveniz olarak) dağladınız ve (onu) başkasına ait çeşmeye sürdünüz (yani başkasına ait olan hilafete el koydunuz ve gasp ettiniz).
Bütün bunlara henüz Resul-ü Ekrem’in vefatından kısa bir süre geçmeden ve henüz kalbimizin yaraları tazeyken, yüreğimizin cerahati iyileşmeden, hatta Resul-ü Ekrem’in cenazesi defnedilmeden teşebbüs ettiniz. “Fitne çıkmasından korkuyoruz” diyerek bu işlere koştunuz ve hilafeti çaldınız. “(Oysa) İyi bilin ki (bu işleriyle), tam fitnenin ortasına düşmüşsünüz ve gerçekten cehennem, kâfirleri (her taraftan) kuşatmıştır.”
Ey yiğitler topluluğu ve dinin yardımcıları ve İslam’ın koruyucuları! Benim hakkımda yaptığınız bu gevşeklik ve zulümle benden alınan (Fedek) hususundaki bu gafletiniz nedir? Acaba babam Resulullah (s.a.a) “Kişinin saygısı, evlatlarına iyi davranmakla korunur” diye buyurmuyor muydu? Verdiğiniz ahdi ne çabuk da bozdunuz? Sizlerin benim talebimi yerine getirmeye gücünüz var.
Acaba kendi kendinize “Muhammed (s.a.a) öldü mü” diyorsunuz? (Evet, öldü ama bu) büyük bir musibet idi ki bu yüzden hasıl olan boşluk ve vücuda gelen gedik ne de büyüktür. Yeryüzü onun gaybetiyle karardı ve yıldızların yüzü tutuldu. Ümitler boşa çıktı ve dağlar onun karşısında huşu etti. Ama Resulullah’ın vefatıyla da hadler aşıldı ve hürmetler çiğnendi. Allah’a Andolsun ki benzeri görülmemiş büyük bir musibet idi.
Her sabah ve akşam evlerinizde okunan Allah’ın kitabı, bunun vuku bulacağını açıkça ilan etmişti. Ondan önceki peygamberlerin de durumundan haber vermişti. Bu değişmez bir hüküm ve kesin bir kazadan ibaret idi.
Muhammed, ancak bir elçidir ve ondan önce peygamberler gelip geçmiştir. Acaba eğer ölürse veya öldürülürse, sizler (dinden) geriye mi döneceksiniz? Kim ki dinden geriye dönerse, (bilsin ki) Allah’a asla bir zarar vermez ve Allah şükredenleri mükâfatlandırır.
Ey vay Evs ve Hazrec oğulları! Sizin gözünüzün önünde babamın mirasını elimden alacaklar ve sizler buna şahit olup susacak; topluca bunu duyup kendinizi kenara mı çekeceksiniz?! Halbuki hepinize yardım çağrısında bulunmuşum ve siz de haberdarsınız.
Sizlerin, güç ve sayısı yeterlidir. Elinizde silah ve kalkan vardır. Acaba nasıl oluyor da yardım çağrısını duyup, icabet etmiyorsunuz; feryadımızı işitiyor ama bizim yardımımıza koşmuyorsunuz? Oysa ki sizler cesur insanlar diye tanınmışsınız; iyilik ve salah ile marufsunuz.
Sizler, seçkinler ve beğenilmişlersiniz. Araplarla savaştınız. Nice çetinlik ve zorluklara karşı koydunuz. Kabilelerle karşı karşıya geldiniz ve kahramanlarla mücadele eylediniz. Nice uzun zamanlar biz Ehlibeyt size emrettiğimizde, siz hep itaat ediyordunuz. Nihayet İslam değirmeni bizlerin ekseninde dönmeye başladı. Nimet ve rızk çoğaldı. Şirkin sesi kesildi ve iftiracıların coşkusu yattı. Küfrün ateşi söndü, fitnenin çağrısı sustu ve dinin nizamı güçlendi.
Öyle ise, neden hak aşikar olduktan sonra şaşkınlığa düştünüz; gerçekler belirginleştikten sonra, onu tekrar gizlemeye yöneldiniz; hakka yöneldikten sonra, geriye döndünüz ve iman ettikten sonra şirke düştünüz?!
Neden yeminlerini bozan ve Resulullah’ı saf dışı bırakmaya yeltenenlerle savaşmıyorsunuz? Oysa ki ilk olarak onlar (savaşı) başlattılar. Yoksa onlardan mı korkuyorsunuz? Oysa ki gerçek iman sahibi iseniz, kendisinden korkulmaya en layık olan Allah’tır. (Yani neden bu hilafeti gasp edenler, anlaşmalarını çiğneyerek Resulullah’la Hz. Ali hakkındaki ahitlerine vefa göstermedikleri halde, sizler onlarla savaşmıyor ve Hz. Ali’yi savunmuyorsunuz?)
Ben, sizlerin alçalmaya yöneldiğinizi ve yöneticilik makamına layık olanı bu makamdan uzaklaştırdığınızı görüyorum. Sizler rahatlık ve zevke çekildiniz. Darlıktan kaçıp, refaha meylettiniz. Ruhunuza yerleşen marifet ve anlayışları çıkarıp attınız ve afiyetle yediğiniz şeyi geri kustunuz. “Eğer, sizler ve yeryüzünde bulunan herkes kâfir olsalar, (Allah’a bir zarar veremezler.) Çünkü gerçekten Allah ganidir ve övülendir.”
Bilin ki ben, sizlerin bize arka çıkmayacağınızdan, bizi yalnız bırakacağınızdan ve kalbinizde yerleşen hainlikten haberdar olmama rağmen, bu sözleri size söyledim. (Bunların size tesir etmeyeceğini biliyordum). Ama bunlar ruhun taşkınlığı, gazabın taşması, tahammülün sona ermesi ve neticesinde dile getirdiğim, içimde toplanan dertlerimdi. Bu sözler benim size karşı hüccetimdir. Evet, alın götürün onu (hilafeti) ve yükleyin yükünüzü! Ama bilin ki bu devenin sırtı yaralı, ayakları da aşınmıştır.
Belagatu’n-Nisa[2] ve Keşfu’l Ğumme[3] kitaplarında şöyle nakledilmiştir: Abdullah İbn-i Hasan’dan ve o da kendi senediyle babalarından (a.s) şöyle rivayet etmiştir: Ebu Bekir, Fedek arazisini Fatıma’dan almayı kararlaştırdığında, bu haber Hz. Fatıma’ya ulaştı. Hz. Fatıma, başörtüsünü başına örtüp, cilbabını giyindi.
Yakınlarının hanımlarından ve kendi hizmetçilerinden oluşan bir grup hanımın eşliğinde hareket etti. Yürürken etekleri yere sarkan uzun bir elbise giyinmişti. Yürüyüşü Hz. Resulullah’ın (s.a.a) yürüyüşünden farksızdı. Gelip, Ebu Bekir’in bulunduğu yere ulaştı.
Ebu Bekir, Muhacirler ve Ensar’dan oluşan bir kalabalığın içerisinde bulunuyordu. Hz. Fatıma’yla halk arasına bir perde asıldıktan sonra oturdu ve hıçkırarak ağlamaya başladı. Oradakiler de onun ağlamasıyla ağlamaya başladılar. Meclisi büyük bir hüzün kapladı.
Hamd ve Sena
Sonra Hz. Fatıma (s.a) ağlamayı kesip, biraz öylece sessiz durdu. Halkın figanı dinip galeyanı yatışınca, Allah’a hamd ve sena edip, Resulüne salât ve selâm göndererek söze başladı. Halk tekrar ağlamaya başladılar;
durduklarında konuşmasını sürdürerek şöyle buyurdu:
“Allah’a hamd olsun, verdiği nimetleri için; O’na şükürler olsun, ilham ettiği hidayetlerden ötürü; O’na senalar olsun, sunmuş olduğu eşsiz ve benzersiz yaygın ihsanları, verdiği bol ve kâmil bağışları, lütfettiği tüm nimetleri için. Nimetleri sayılmaz, nimetlerinin sürekliliğinin şükrü eda edilmez ve ebedi oluşları, idrak olunabilmelerini imkânsız kılar. O, nimetlerini daha da artırmak için kullarını şükretmeye çağırmış; nimetini bollaştırarak da mahlûkatından ona hamd etmelerini istemiş ve (kıyamette) benzerlerine davet ederek, ihsanını (salih insanlara) iki kat kılmıştır.
Allah’ın Vahdaniyetine Tanıklık
Şehadet ederim ki Allah’tan başka bir ilah yoktur. Tektir; ortağı yoktur. O Allah ki tevhit kelimesinin te’vilini (esas ve özünü) ihlas kılmıştır. Kalplere O’na bağlılığı yerleştirmiş ve aklın kavrayabilmesi için tevhid düşüncesini aşikâr etmiştir.
O Allah ki gözlerin O’nu görmesi, dillerin O’nun sıfatlarını beyan etmesi ve kavrayışların O’nun keyfiyetini anlaması imkânsızdır.
O Allah ki önceden olan bir şeye dayanmadan, bir eş ve benzere öykünmeden, yaratıkları yaratmaya muhtaç değilken, yaratmada kendine bir yararı yokken, kendi güç ve meşiyetiyle her şeyi var etti. Sadece hikmetinin sağlamlığını bildirmek, itaati hususunda uyarmak, kudretini aşikâr etmek, mahlûkatını kulluğa çağırmak ve çağrısını güçlü kılmak için onları vücuda getirdi. Sonra da kullarını kendi gazabından korumak, onları cennetine sevk etmek için itaati karşısında mükâfatı ve isyanı karşısında da azabı vaat etti.
Hz. Muhammed’in (s.a.a) Risaletine Tanıklık
Allah-u
lâ, Peygamber’ini (s.a.a) enbiyanın bulunduğu, yani seçkinlere ayırdığı makama yüceltmeyi kararlaştırdığında, sizlerdeki kin ve nifak düğümleri aşikâr oldu. Din gömleği yıprandı. Kendini gizlemiş olan azgınlar nutka geldi ve cansız kalmış düşmanlar harekete geçti. Batıl ehlinin önderleri kükremeye başladı ve sizin aranızda değer kazandılar.Şeytan başını kendi yuvasından çıkarıp, sizleri kendisine doğru çağırdı. Sizlerin onun davetini kabullenmeye ve aldanmaya meyilli olduğunuzu gördü. Sonra sizi tahrik etti ve sizleri hafif buldu. Sizleri kışkırttı ve siz de hemen galeyana geldiniz. Böylece sizler başkasının devesini (kendi deveniz olarak) dağladınız ve (onu) başkasına ait çeşmeye sürdünüz (yani başkasına ait olan hilafete el koydunuz ve gasp ettiniz).
Bütün bunlara henüz Resul-ü Ekrem’in (s.a.a) vefatından kısa bir süre geçmeden ve henüz kalbimizin yaraları tazeyken, yüreğimizin cerahati iyileşmeden ve hatta Resul-ü Ekrem’in (s.a.a) cenazesi defnedilmeden teşebbüs ettiniz. “Fitne çıkmasından korkuyoruz” diyerek bu işlere koştunuz ve hilafeti çaldınız. “(Oysa) iyi bilin ki (bu işleriyle), tam fitnenin ortasına düşmüşsünüz ve gerçekten cehennem, kâfirleri (her taraftan) kuşatmıştır.”
Hz. Peygamberin (s.a.a) Vefatıyla Doğru Yoldan Sapış
Heyhat! Size ne olmuştur? (Haktan dönüp), Allah’ın kitabını bırakıp, neye yönelmişsiniz? Oysaki onda olan hakikatler zahir, ahkâmı nurlu, göstergeleri belirgin, sakındırdığı şeyler ortada ve emirleri açıktır. Ama sizler onu arkanıza atmışsınız. Acaba Kur’an’ı bırakmayı ve ona sırt çevirmeyi mi istiyorsunuz; yoksa başka bir kitapla mı hüküm veriyorsunuz? “Zalimlerin (Kur’an’ın yerine) seçtikleri bedel ne kötüdür.” “Kim İslam’dan başka bir din ararsa, o (din) asla ondan kabul edilmez ve o ahirette ziyankârlardan olur.”
Sonra ancak o fitnenin doğurduğu nefret yatışıncaya ve kontrol altına girinceye kadar beklediniz. Sonra yine fitnenin alevini daha da bir şiddetlendirmeye ve ateşini daha da bir kızgınlaştırmaya yöneldiniz. Aldatıcı şeytanın davetine icabet ederek, dinin apaydın nurlarını ve Peygamber’in (s.a.a) sünnetini söndürmeye koyuldunuz.
Sizler köpüğü içmek adına altındaki sütü içiyor, (beytülmalı gizlice istediğiniz şekilde harcıyorsunuz). Bunun yanı sıra açıkta ve gizlide Peygamber’in (s.a.a) Ehlibeyt’ine ve evladına haksızlık ediyorsunuz. Biz ise, sizlerin kalbimize vurduğunuz hançer yarasına ve bağrımızı delen ok darbesine sabrediyoruz.
İrs İçin Kur’an’dan Delil
O, sizlere sürekli utanç kaynağı olacak, üzerinizde de Allah’ın gazabı ve ebedi bir utanç dağı olarak sizi, yürekleri kapsayan Allah’ın ebedi ateşine götürecektir. Bilin ki yaptıklarınız Allah’ın gözü önündedir. “Zalimler yakında nasıl bir akıbete (azaba) duçar olacaklarını bilecekler.”
Ben, sizleri önünüzde bulunan şiddetli azaptan korkutanın kızı Fatıma’yım. Öyleyse “Siz amel edin, şüphesiz biz de amel etmekteyiz.” “Bekleyin, şüphesiz biz de beklemekteyiz.”
Daha sonra Ebu Bekir, Hz. Zehra’ya (s.a) cevap olarak şöyle dedi:
“Ey Resulullah’ın kızı! Babanız müminlere karşı çok duygulu, yüce, şefkatli ve merhametli idi. Kâfirlere karşı ise, şiddetli idi. Onun nesebini araştıracak olursak, senin baban olduğunu görürüz; başka kadınların babası değil. Senin kocan ve eşin Ali’nin onun kardeşi olduğunu görürüz; diğer dostların kardeşi değil. Hem de Peygamber onu bütün yakınlarından daha fazla seviyordu. Her büyük işte de Resul-i Ekrem’le hareket ederdi.
Sizi saadetli kimse dışında kimse sevmez. Size bedbaht ve kötü kimseler dışında kimse düşmanlık etmez. Muhakkak siz Resulullah’ın tertemiz itreti ve Allah’ın seçkinlerisiniz. Bizi cennete götüren yollara ve hayırlara rehberlik edenlersiniz. Sen ey kadınların en seçkini ve peygamberlerin en hayırlısının kızı! Sözünde sadık [doğrucu], çok akıllı ve bilgilisin. Hakkından mahrum edilmemelisin ve hiç kimse senin doğru sözüne ve hakkına mani olmamalıdır.
Allah’a andolsun, ben Resulullah’ın görüşünden ileri gitmemişimdir. Onun izni dışında da amel etmemişimdir. Resulullah “Biz Peygamberler taifesi kimseye altın, gümüş, ev ve yer miras olarak bırakmayız. Miras bıraktığımız şey yalnız kitap, hikmet, ilim ve nübüvvettir. Bizden arta kalan ve kullanılabilen her şey, bizden sonraki emir sahibinindir. O uygun gördüğü şekilde amel edebilir” dediğini işitmiştim. Biz kastettiğin Fedek’in gelirini at ve savaş malzemelerinin alınmasında sarf etmekteyiz ki Müslümanlar onlarla savaşabilsinler; kâfirlerle cihat etsinler; isyancılara ve mürtet fasıklara karşı koyabilsinler. Bu iş Müslümanların oy birliğiyle yapıldı ve ben bu işi kendi kararıma göre yapmadım.
Sizin verdiğiniz mal ve varlık sizin malınızdır. Onu sizin izniniz olmadan sizden alıp, biriktirmemekteyiz. Sen babanın ümmetinin efendisisin. Evlatların için tertemiz ağaçsın. Senin faziletini inkâr edecek değiliz. Sizin aslınızı ve fer’inizi ihmal etmiyoruz. Bana bağlı malınız hakkında hükmünüz geçerlidir. Acaba sizin görüşünüze göre bu meselede Fedek meselesinde] değerli babanıza muhalefet mi ediyorum?”
Bunun üzerine Hz. Zehra (s.a) şöyle buyurdu:
Suphanallah! Babam Resulullah (s.a.a) asla Allah’ın Kitabı’ndan sapmadı ve onun ahkâmına karşı gelmedi. Bilakis ona uydu ve surelerinin takipçisiydi. Yoksa hepiniz hainlik etmeye mi toplandınız? Bunu, Peygambere iftira atarak ve batıl sözle delil getirerek mi yapıyorsunuz? Peygamberin vefatından sonra yaptığınız bu hıyanet, tıpkı hayatında yaptığınız düzenlere benziyor. Yine onu öldürmeye kastetmiştiniz.
Bu, Allah’ın kitabı adil bir hakem ve hakkı batıldan ayırt eden sözcüdür ki şöyle buyuruyor: “Allah’ım! Bana bir evlat bağışla ki benim ve Yakup ailesinin varisi olsun” Ve şöyle buyuruyor: “Ve Süleyman Davut’tan miras aldı.” Dolayısıyla Allah-u Teâlâ miras paylarını taksim etmiş, farzları ve mirası kanunlaştırmış, erkek ve kadınların paylarını açıklamıştır. Yalancıların (yani Ebu Bekir’in) şüphelerini ve bahanelerini bertaraf etmiş; gelecekte zanları, şüpheleri zayi ve batıl etmiştir.
Sizin dediğiniz gibi değildir bu iş. Bilakis heva ve hevesiniz işi size böyle göstermekte ve kendinizi kandırmaktasınız. Öyleyse ben de sabredeceğim. Dedikleriniz ve nispet verdikleriniz konusunda Allah-u Teâlâ’dan yardım diliyoruz.
Türkçe Metin
Önsöz
Ey insanlar! Biliniz ki ben Fatıma’yım ve babam Muhammed’dir. Bu sözü ben tekrar tekrar sizlere söylüyorum. Sözlerim haktır ve yaptığım işte batıl bir yön yoktur.
Hz. Ali (a.s) ile Kendisini Hz. Peygamber’e (s.a.a) Nispet Vererek Tanıtması
(Allah-u Teâla buyuruyor ki): “Gerçekten size kendinizden olan öyle bir peygamber geldi ki sizlerin uğradığınız sıkıntılar ona ağır gelir. O size pek düşkün ve müminlere şefkatli ve merhametlidir.” Eğer Muhammed’i (s.a.a) tanırsanız, onun, sizin hanımlarınızın babası değil, benim babam olduğunu ve sizin erkeklerinizin değil, benim kocam Müminlerin Emiri Ali’nin kardeşi olduğunu görürsünüz. Ona olan nispet ve yakınlık ne güzel bir nispettir.
Hz. Muhammed’in (s.a.a) Peygamberliği İle Şirk Ve Delaletten Kurtulması
O, peygamberliği uhdesine alıp, halkı Allah’ın azabından korkuttu. Müşriklerin yolundan yüz çevirdi. Şirkin belini kırıp, onların nefesini kesti. Halkı hikmet ve güzel nasihatle Rabb’inin yoluna çağırdı. Putları kırdı ve küfrün önderlerini yüzüstü yere serdi. Sonunda kafirler topluluğu bozguna uğrayarak, artlarına dönüp kaçtılar. Gecelerin karanlığı, sabahın aydınlığı ile yarıldı ve hakkın özü ortaya çıktı. Dinin önderi konuşmaya başladı. Şeytan sözcülerinin sesi kesildi. Nifakın tacı yere düştü. Küfür ve azgınlığın düğümleri çözüldü.
Sizler Hz. Resul-ü Ekrem gelmeden önce “tam ateş çukurunun çevresinde idiniz”. (O halinizle) taşın dibinde kalan, hemen içilip tüketilecek olan bir yudum suydunuz. Aç kişinin fırsat gözetmeden kapıp yiyeceği bir lokma ve (düşmanların) ayakları altına düşmüş bir toplumdunuz. İçtiğiniz, deve sidiğiyle dolmuş ve hayvan pisliğiyle kokuşmuş olan çöllerdeki çukur suyu idi. Yediğiniz, tabaklanmamış deriyle hazırlanan yemekti. Aşağılık bir hale düşmüştünüz ve “insanların sizi kapıp yakalamasından korkuyordunuz”
Hz. Ali’nin (a.s) Hz. Peygamber’in (s.a.a) Risaletindeki Rolü
Bütün bunlardan ve güçlülerin belasına uğradıktan, Arabın kurtlarına lokma olduktan, kitap ehlinin azgınlarına tutsak düştükten sonra, Allah-u Tebarek ve Teâlâ sizleri babam Muhammed (s.a.a) vasıtasıyla kurtardı. “Ne zaman müşrikler savaş ateşini açtıysa, Allah onu söndürdü”. Ne zaman şeytan kendi boynuzunu çıkardıysa, müşriklerden bir grubun ağzı açıldıysa, (Peygamber s.a.a) kardeşini (Hz. Ali’yi) tehlikenin önüne çıkarıp, müşriklerin ağzını tıkadı. Hz. Ali de düşmanların başını ezmedikçe ve yakılan ateşin alevini kılıcıyla söndürmedikçe geri dönmezdi.
Ali (a.s) Allah’ın zatı için zahmete katlanan, Allah’ın emrinde ciddiyet gösteren, Resulullah’ın yakını ve Allah’ın velilerinin efendisidir. O, hak yolunda kollarını sıvayarak, iyilik istiyor; ciddiyetle çalışarak, bu yolda zahmete katlanıyordu. Ama siz (o dönemde) rahat bir yaşayış yolunu seçip, asayiş ve emniyet içerisinde hayatınızı sürdürerek, bizlerin başına gelen belaların sonucunu bekliyordunuz. Neticenin kimin yararına olacağını öğrenmek istiyordunuz. Savaşlara katılsanız da düşmanla karşılaştığınızda geriye dönüp kaçıyordunuz.
Hz. Ali’nin Hilafetinin Gasp Edilmesi
Şehadet ederim ki babam Muhammed, O’nun kulu ve resulüdür. Allah, onu peygamber olarak göndermeden önce beğenmiş ve yaratmadan önce seçmiştir. Meb’us kılmadan önce, hatta mahlûklar gayb âleminde korkunç perdeler altında saklıyken ve yokluk sınırının eşiğinde bulunurken, onu “Ahmed” (yani beğenilmiş) olarak isimlendirmiştir. Çünkü Allah, işlerin nihayetini ve hadiselerin akışını bilir. Takdir ettiği şeylerin yerlerine vakıftır.
Allah, emrini tamamlamak, kendi hükmünü geçerli ve kesin kılmak, kesin kıldığı kaderlerini icra etmek için, onu peygamber olarak gönderdi. (Resulullah meb’us olduğunda), İnsanlar çeşitli dinlere bölünmüş, her grup kendi ateşinin çevresinde toplanmış bulunuyorlardı. Putlara tapıyor ama Allah’ı tanımaları gerekirken O’nu inkâr ediyorlardı. (Böyle bir dönemde) Allah-u
la, babam Muhammed’in nuruyla onların üzerine çökmüş olan karanlıkları aydınlığa çevirdi. Kalplerdeki (küfrün) düğümlerini çözdü. Gözlerden şaşkınlık perdelerini giderdi.Böylece Peygamber, insanlar arasında hidayet işini üstlendi. Sonunda onları sapıklıklardan kurtardı ve kör olan gözleri açtı. Sağlam dine doğru onları hidayet eyledi ve doğru yola onları davet etti.
Bunlardan sonra Allah, Peygamber’inin kendi istek ve rağbetiyle onu bu dünyadan alıp, kendisine doğru götürdü. Böylece Hz. Muhammed, bu dünyanın zorluklarından kurtulup, yüksek meleklerin eşliğinde Rabb’inin rızasıyla kuşatıldı ve yüce mülk sahibi Allah’ın civarına erişti.
Allah’ın Ahdi Unvanı İle Kur’an’a İşaret
Allah’ın seçtiği, beğendiği ve vahyin emini babama selam olsun. Allah’ın selamı, bereketi ve rahmeti onun üzerine olsun.
Sonra mecliste bulunanlara bakarak şöyle dedi:
Ey Allah’ın kulları! Sizler onun emir ve nehiylerinin muhatabı, dinin ve vahyin taşıyıcıları, Allah’ın kendi nefislerine emin kıldığı kimseler ve ümmetlere dinin tebliğcilerisiniz. Allah tarafından hak bir önder (olan Kur’an) sizin aranızdadır.
Bilirsiniz ki Allah’ın sizin üzerinizde hakkı vardır ve o da halef olarak bıraktığı bir emanet olan Allah’ın nâtık kitabı, sâdık Kur’ân’ı, yüce nuru ve parlak ışığıdır. Basiretleri (hidayetleri) aşikârdır. Sırları keşfedilmiş ve açıktır. Zahirleri aydındır. Ona uyanlara gıpta olunur. Kur’an kendisine uyanı, Allah’ın rızasına götürür ve ona kulak vereni kurtuluşa erdirir.
Kur’an vasıtasıyla Allah’ın aydın hüccetleri, açıklanmış azimetlerine (farzlarına), sakındırılmış haramlarına, belli göstergelerine, yeterli burhanlarına, yapılması istenmiş faziletlerine, kullara hibe edilen ruhsatlarına ve yazılı şeriatlarına ulaşılır.
İnsanların Hidayeti İçin İslam Hükümleri
Allah, imanı sizler için şirkten temizlenme vesilesi kıldı. Namazı, kibirden uzaklaşmanız; zekâtı, nefsin yücelmesi ve rızkın çoğalması; orucu, ihlası sabitleştirmek; haccı, dinin temellerini sağlamlaştırmak; adaleti, kalpleri birleştirmek ve bize itaati ise, dinin düzelmesi ve nizamı için farz kıldı.
Biz Ehlibeyti (imametimizi) tefrikadan kurtulmak; cihadı, İslam’a izzet kazandırmak; sabrı, mükâfatı hak etmek; emri bil mârufu, tüm halkın maslahatını korumak ve vâlideyne (baba ve anneye) iyiliği, Allah’ın gazabından kurtulmak için farz kıldı. Sıla-ı Rahîm yapmayı (akrabalarla iyi ilişkide bulunmayı) sayıların çoğalmasına vesile eyledi. Kısası, kanların dökülmesini önlemek; nezre (adağa) vefa etmeyi, Allah’ın bağışına ehil olmak; tartı ve ölçüleri eksiltmeyip hakkınca tutmayı, malların değerinin korunması için farz kıldı. Şarap içmeyi, (kullarını) pisliklerden temizlemek için nehyetti. Başkalarına zina nispetini vermekten kaçınmayı, lanetten korunmak ve hırsızlıktan uzak durmayı, iffet kazanmak için emretti.
Şirki, O’nun Rububiyet’ine olan inancın halis olması için haram kıldı. “Allah’tan nasıl korkup sakınmak gerekiyorsa, öylece korkup sakının”(Âl-i İmran, 102) Allah’a yaraşır bir şekilde takvalı olun ve Müslümanlık dışında dünyadan göçmeyin. Allah’ın emir ve yasaklarına uyun. Zira yalnızca alim kullar Allah’tan korkar.
Daha sonra şöyle buyurdu:
Siz şimdi de benim, babamdan miras alma hakkımın olmadığını mı iddia ediyorsunuz? “Yoksa Cahiliye hükmünü mü arıyorlar (uygulamak istiyorlar)? Halbuki yakin eden bir toplum için hükmü Allah’tan daha güzel olan kim olabilir?” Acaba sizler bilmiyor musunuz? Oysa Fedek’i gasp edenlere güneş gibi aşikâr olmuştur ki ben onun kızıyım? Ondan irs almaktayım. Ey Müslümanlar! Acaba benim mirasım zorla elimden mi alınacak? (Siz buna seyirci mi kalacaksınız?).
Ey Ebu Kuhafe’nin oğlu (Ebu Bekir)! Acaba senin, babandan miras alman ve benim, babamdan miras almamam Allah’ın kitabında mı yazılmıştır? Gerçekten ortaya attığın söz büyük bir iftiradır. Acaba bilerek mi Allah’ın kitabını arkanıza atıp, terk ettiniz? Kur’an-ı Kerim buyuruyor ki: “Ve Süleyman Davud’dan miras aldı (ona mirasçı oldu).”
Yahya İbn-i Zekeriya’nın kıssasını anlatırken de buyurmuştur: “Dedi ki (Ey Rabb’im!) Bana bir veli lütfet ki benden ve Yakup soyundan miras alsın (mirasçı olsun).” Yine buyurmuştur ki: “Allah’ın kitabında akrabaların bazıları, bazılarına (nispet, miras hususunda) daha evladır.”
Yine buyurmuştur ki: “Allah size evlatlarınız hakkında bir erkeğe iki kadının payını tavsiye eder.”
Yine buyurmuştur ki: “Sizlerden birinin ölümü geldiği zaman kendisinden bir hayır (mal) bırakıyorsa, baba ve annesine ve yakınlarına (verilmesi için) adalet ve iyilik üzere vasiyet etmek, (Allah’tan) takvalılara bir borç olarak yazılmıştır.”
(Kur’ân ayetleri böyle buyururken acaba) sizlere göre benim bir payım yok mu ve benim, babamdan miras almaya hakkım yok mudur?! Acaba Allah, sizlere miras ayetinde bir özellik tanımış da yalnız babamı mı çıkarmıştır? Yoksa sizler “Şüphesiz ayrı ayrı dinlere mensup olan kişiler birbirlerinden miras alamazlar mı?” diyor (ve bu yüzden bana miras hakkı tanımıyorsunuz)? Acaba ben ve babam aynı dine bağlı değil miyiz? Yoksa sizler Kur’an’ın özel ve umumunu (genel hükümlerini ve o hükümlerden istisna edilen durumlarını) benim babam ve amcam oğlundan daha mı iyi bildiğinizi iddia ediyorsunuz? (Ey Ebu Bekir!) Bu eğerli, yularlı ve süslenmiş Fedek devesini al da götür! Ama bil ki mahşere geldiğin gün yaptıklarınla karşılaşacaksın.
O gün ki hâkim Allah’tır ve kefil Hz. Muhammed (s.a.a). Ne güzel gündür o gün; o günde batıla uyanlar ziyana uğrarlar; o zaman pişmanlık da halinize bir yarar sağlamayacaktır. “Her bir sözün (hakikatin) gerçekleşeceği bir yer ve zaman vardır.” “Artık yakında zelil edici azabın kime geleceğini ve kalıcı azabın kimi yakalayacağını bileceksiniz.”
Hz. Peygamberin (s.a.a) Çocuklarının İhtiramı
Sonra Ensar’a doğru bakarak şöyle dedi:
Ey yiğitler topluluğu, dinin yardımcıları ve İslam’ın koruyucuları! Benim hakkımda yaptığınız bu gevşeklik ve benden zulümle alınan (Fedek) hususundaki bu gafletiniz nedir? Acaba babam Resulullah (s.a.a) “Kişinin ihtiramı, evlatlarına iyi davranmakla korunur” diye buyurmuyor muydu? Ne çabuk da verdiğiniz ahdi bozdunuz? Sizlerin benim talebimi yerine getirmeye gücünüz var.
Acaba kendi kendinize “Muhammed (s.a.a) öldü mü” diyorsunuz? (Evet, öldü ama bu) bir büyük musibet idi ki bu yüzden hasıl olan boşluk ve vücuda gelen gedik ne de büyüktür. Yeryüzü onun gaybetiyle karardı; yıldızların yüzü tutuldu; ümitler boşa çıktı ve dağlar onun karşısında huşu etti. Ama Resulullah’ın vefatıyla da hadler aşıldı ve hürmetler çiğnendi. Allah’a Andolsun ki benzeri görülmemiş büyük bir musibet idi.
Hz. Peygamberden (s.a.a) Sonra Kur’an’a Amel
Her sabah ve akşam evlerinizde okunan Allah’ın kitabı, bunun vuku bulacağını açıkça ilan etmişti. Ondan önceki peygamberlerin de durumundan haber vermişti. Bu değişmez bir hüküm ve kesin bir kazadan ibaret idi.
Muhammed, ancak bir elçidir. Ondan önce peygamberler gelip geçmiştir. Acaba eğer ölürse veya öldürülürse sizler (dinden) geriye mi döneceksiniz? Kim ki dinden geriye dönerse, (bilsin ki) Allah’a asla bir zarar vermez ve Allah şükredenleri mükâfatlandırır.
İnsanlardan Yardım İstemesi
Allah’a andolsun ben Resulullah’ın görüşünden ileri gitmemişim ve onun izni dışında da amel etmemişimdir. Resulullah “Biz Peygamberler taifesi kimseye altın, gümüş, ev ve yer miras olarak bırakmayız. Miras bıraktığımız şey yalnız kitap, hikmet, ilim ve nübüvvettir. Bizden arda kalan ve kullanılabilen her şey, bizden sonraki emir sahibinindir ve o uygun gördüğü şekilde amel edebilir” dediğini işitmiştim. Biz kastettiğin Fedek’in gelirini at ve savaş malzemelerinin alınmasında sarf etmekteyiz ki Müslümanlar onlarla savaşabilsinler; kâfirlerle cihat etsinler; isyancılara ve mürtet fasıklara karşı koyabilsinler. Bu iş Müslümanların oy birliğiyle yapıldı ve ben bu işi kendi kararıma göre yapmadım.
Sizin verdiğiniz mal ve varlık sizin malınızdır. Onu sizin izniniz olmadan sizden alıp biriktirmemekteyiz. Sen babanın ümmetinin efendisisin; evlatların için tertemiz ağaçsın; senin faziletini inkâr edecek değiliz; sizin aslınızı ve fer’inizi ihmal etmiyoruz ve bana bağlı malınız hakkında hükmünüz geçerlidir. Acaba sizin görüşünüze göre bu meselede Fedek meselesinde] değerli babanıza muhalefet mi ediyorum?”
Hz. Fatıma’nın (s.a) Kur’an’la Cevabı
Bunun üzerine Hz. Zehra (s.a) şöyle buyurdu:
Suphanallah! Babam Resulullah (s.a.a) asla Allah’ın Kitabı’ndan sapmadı ve onun ahkâmına karşı gelmedi. Bilakis ona uydu ve surelerinin takipçisiydi. Yoksa hepiniz hainlik etmeye mi toplandınız? Bunu, Peygambere iftira atarak ve batıl sözle delil getirerek mi yapıyorsunuz? Peygamberin vefatından sonra yaptığınız bu hıyanet, tıpkı hayatında yaptığınız düzenlere benziyor. Yine onu öldürmeye kastetmiştiniz.
Bu, Allah’ın kitabı adil bir hakem ve hakkı batıldan ayırt eden sözcüdür ki şöyle buyuruyor: “Allah’ım! Bana bir evlat bağışla ki benim ve Yakup ailesinin varisi olsun” Ve şöyle buyuruyor: “Ve Süleyman Davut’tan miras aldı.” Dolayısıyla Allah-u Teâlâ miras paylarını taksim etmiş, farzları ve mirası kanunlaştırmış, erkek ve kadınların paylarını açıklamıştır. Yalancıların (yani Ebu Bekir’in) şüphelerini ve bahanelerini bertaraf etmiş, gelecekte zanları ve şüpheleri zayi ve batıl etmiştir.
Sizin dediğiniz gibi değildir bu iş. Bilakis heva ve hevesiniz işi size böyle göstermekte ve kendinizi kandırmaktasınız. Öyleyse ben de sabredeceğim. Dedikleriniz ve nispet verdikleriniz konusunda Allah-u Teâlâ’dan yardım diliyoruz.
Ebu Bekir’in Hz. Fatıma’nın (s.a) Doğruluğuna İtirafı
Daha sonra Ebu Bekir, o Hazret’e hitap ederek şöyle dedi: “Allah, Resulü ve onun kızı doğru söylüyorlar. Sen hikmetin madeni, hidayet ve rahmet yerisin. Dinin rüknü ve Allah’ın hüccetinin kaynağısın. Senin doğru sözünü yanlış bilmiyorum ve hitabetinin de inkârcısı değilim. Bu Müslümanlar benim ve senin aranda şahit ve hâkim olsunlar.
Ayrıca Bakınız
Hz. Fatıma
Hz. Fatıma’nın Hutbesinin Arapçası
Fedek
Kaynakça
İbn-i Tayfur, Ebu’l Fazl Ahmed b. Ebu Tahir, Belagatu’n-Nisa, Beyrut, Daru’l Adva, 1420 /1999.
Belagatu’n-Nisa, s. 20, 26.
Keşfu’l Ğumme, s. 480, 492.
Bibliyografi
Fedek hutbesinin metni.
İbn-i Tayfur, Ebu’l Fazl Ahmed b. Ebu Tahir, Belagatu’n-Nisa, Beyrut, Daru’l Adva, 1420 /1999.
[göster]
vte
Hz. Fatıma (s.a)
Ey vay Evs ve Hazrec oğulları! Sizin gözünüzün önünde babamın mirasını elimden alacaklar, sizler buna şahit olup susacak ve topluca bunu duyup kendinizi kenara mı çekeceksiniz?! Halbuki hepinize yardım çağrısında bulunmuşum ve siz de haberdarsınız.
Sizlerin güç ve sayısı yeterlidir. Elinizde silah ve kalkan vardır. Acaba nasıl oluyor da yardım çağrısını duyup icabet etmiyorsunuz? Feryadımızı işitiyor ama bizim yardımımıza koşmuyorsunuz? Oysaki sizler “cesur insanlar” diye tanınmışsınız; iyilik ve salah ile marufsunuz.
Sizler seçkinler ve beğenilmişlersiniz. Araplarla savaştınız; çetinlik ve zorluklara karşı koydunuz; kabilelerle karşı karşıya geldiniz ve kahramanlarla mücadele eylediniz. Nice uzun zamanlar biz Ehlibeyt size emrettiğimizde siz hep itaat ediyordunuz. Nihayet İslam değirmeni bizlerin ekseninde dönmeye başladı; nimet ve rızk çoğaldı; şirkin sesi kesildi; iftiracıların coşkusu yattı; küfrün ateşi söndü; fitnenin çağrısı sustu ve dinin nizamı güçlendi. Öyleyse neden hak aşikâr olduktan sonra şaşkınlığa düştünüz; gerçekler ilan olduktan sonra onu tekrar gizlemeye yöneldiniz; hakka yöneldikten sonra geriye döndünüz ve iman ettikten sonra şirke düştünüz?!
Neden antlarını bozan ve Resulullah’ı çıkarmaya yeltenenlerle savaşmıyorsunuz? Oysaki ilk olarak onlar (savaşı) başlattılar. Yoksa onlardan mı korkuyorsunuz? Oysaki gerçek iman sahibi iseniz, kendisinden korkmanıza en layık olan Allah’tır. (yani neden bu hilafeti gasp edenler anlaşmalarını çiğneyerek Resulullah’la Hz. Ali hakkındaki ahitlerine vefa göstermediler? Neden sizler onlarla savaşmıyor ve Hz. Ali’yi savunmuyorsunuz?)
Ben, sizlerin alçalmaya yöneldiğinizi ve yöneticilik makamına layık olanı bu makamdan uzaklaştırdığınızı görüyorum. Sizler rahatlık ve zevke çekildiniz. Darlıktan kaçıp genişliğe ve refaha meylettiniz. Ruhunuza yerleşen marifet ve anlayışları çıkarıp attınız; afiyetle yediğiniz şeyi geri kustunuz. “Eğer, sizler ve yeryüzünde bulunan herkes kâfir olsalar, (Allah’a bir zarar veremezler.) Çünkü gerçekten Allah ganidir ve övülendir.”
İnsanlara Hüccetin Tamamlanması
Bilin ki ben, sizlerin bize arka çıkmayacağınızdan, bizi yalnız bırakacağınızdan, kalbinizde yerleşen hainlikten haberdar olmama rağmen bu sözleri size söyledim. (Bunların sizi etkilemeyeceğini biliyordum). Ama bunlar ruhun taşkınlığı, gazabın taşması, tahammülün sona ermesi neticesinde içimde toplanan dile getirdiğim dertlerimdi ve bu sözler benim size karşı hüccetimdir. Evet, alın götürün onu (hilafeti) ve yükleyin yükünüzü! Ama bilin ki bu devenin sırtı yaralı ve ayakları da aşınmıştır.
O, sizlere sürekli utanç kaynağı olacak, üzerinizde de Allah’ın gazabı ve ebedi bir utanç dağı olarak sizi, yürekleri kapsayan Allah’ın ebedi ateşine götürecektir. Bilin ki yaptıklarınız Allah’ın gözü önündedir. “Zalimler yakında nasıl bir akıbete (azaba) duçar olacaklarını bilecekler.”
Ben, sizleri önünüzde bulunan şiddetli azaptan korkutanın kızı, Fatıma’yım. Öyleyse “Siz amel edin, şüphesiz biz de amel etmekteyiz.” “Bekleyin, şüphesiz biz de beklemekteyiz.”
Ebu Bekir’in Hz. Peygamberden (s.a.a) Yalan Rivayeti
Daha sonra Ebu Bekir Hz. Zehra’ya (s.a) cevap olarak şöyle dedi: “Ey Resulullah’ın kızı! Babanız müminlere karşı çok duygulu, yüce, şefkatli ve merhametli idi. Kâfirlere karşı ise, şiddetli idi. Onun nesebini araştıracak olursak, senin baban olduğunu görürüz ve başka kadınların babası değil. Senin kocan ve eşin Ali’nin onun kardeşi olduğunu görürüz, diğer dostların kardeşi değil. Hem de Peygamber onu bütün yakınlarından daha fazla seviyordu ve her büyük işte de Resul-i Ekrem’le hareket ederdi.
Sizi saadetli kimse dışında kimse sevmez. Size bedbaht ve kötü kimseler dışında kimse düşmanlık etmez. Muhakkak siz Resulullah’ın tertemiz itreti ve Allah’ın seçkinlerisiniz. Bizi cennete götüren yollara ve hayırlara rehberlik edenlersiniz. Sen ey kadınların en seçkini ve peygamberlerin en hayırlısının kızı! Sözünde sadık [doğrucu], çok akıllı ve bilgilisin. Hakkından mahrum edilmemelisin. Hiç kimse senin doğru sözüne ve hakkına mani olmamalıdır.
آخرین ویرایش توسط مدیر:
,