همگانی خط کوفی تزئینی

[Sarkook]

از شیوۀ ایرانی کوفی به عنوان پیرآموز نیز یاد می‌شود، رواج کوفی تا قرن پنجم هجری قمری ادامه پیدامی‌کند اما برخی از منابع آغاز انحطاط آن را نیمۀ قرن دوم دانسته‌اند.

خط کوفی تا قرن‌های هفتم و هشتم هجری قمری معمول بود و در قرن یازدهم به دست فراموشی سپرده شد، هرچند هرگز کاربرد تزئینی خود را از دست نداد. سبک معقلی یا بنایی شکل ساده‌ای از خط کوفی است، شامل خطوطی مستقیم و صاف که حالت افقی و یا در زاویۀ 180 درجه یا زوایای تندی ردیف شده‌اند.

خط کوفی، دو سبک برجسته دارد: یکی از خطوطی که در کتب خطی مورد استفاده قرار می‌گرفت که شکلی بسیار ساده داشت که بیشتر آن را دوایر و بقیۀ آن را خطوط صاف و یکنواخت شامل می‌شد. هنگامی که برای تزئینات به کار می‌رفت موشح و یا تزئینی و زمانی که در عمارات و ساختمان‌ها از آن استفاده می‌شد، بنایی و معقلی نامیده می‌شد و میزان خوانا بودن آن بسته به طراحی آن بود. در نمونه‌های موجود در خطوط کوفی، خط‌ها به صورت جدا از هم نوشته شده، سپس با خطوطی که به نازکی مو است، با گوشۀ قلم به هم متصل می‌شدند. برخی محققان امروزه از این سبک به عنوان یک سبک مجزا نام برده و آن را مشابه نوشته‌های دوران پهلوی و اوستایی می‌دانند و آن را خط کوفی به سبک ایرانی می‌نامند.