?در ابتدا نگاهی گذرا بر قالب شعری مثنوی و غزل میاندازیم.
مثنوی قالبی از شعر است که دارای ابیات زیادی بوده و برای سرودن داستانها و مطالب طولانی کاربرد دارد. در این قالب هر بیت دارای قافیهای جداگانه است و به همین دلیل به آن مثنوی (دو تا دو تا) گفته میشود.
هر دو مصرعِ یک بیت در قالب مثنوی هم قافیه هستند، و هر مصرع معمولاً از ۱۱ هجا و بعضاً از ۱۰ هجا تشکیل شدهاست. تعداد ابیات مثنوی میتواند متنوع باشد ولی نمونههای معروف این قالب شعری بین ۲۰۰۰ تا ۵۰۰۰ بیت هستند.
نمونه شعری از اسدی توسی با مطلع:
ستیز آوری کار اهریمن است
ستیزه به پرخاش آبستن است
همیشه در نیک و بد هست باز
تو سوی در بهتری شو فراز
چه رفتن ز پیمان چه گشتن ز دین
که زین هردو به ز آسمان و زمین
در قالب غزل که معمولاً بین ۴ تا ۱۲ بیت دارد، مصراع اول بیت نخست با مصراعهای زوج هم قافیه است. موضوع اصلی غزل بیان عواطف و احساسات، ذکر زیبایی و کمال معشوق و شکوه از روزگار است. بیتهای غزل فارسی از لحاظ مضمون دارای استقلالاند. در آخرین بیت غزل، شاعر نام شعری یا تخلص خود را میآورد و بهترین بیت آن را شاه بیت یا بیت الغزل میگویند.
?١) درباره ی زبان
زبان اشعار کاملا به صورت ادبی است، اما واژه ها با نوآوری خاصی کنار هم چیده نشده اند که خوانش را سخت تر میکند. شاعر میتوانست با چینش مناسب کلمات نوآوری زیبایی در ابیات ایجاد کند و اشعاری روانتر بسراید.گاهی دیده شده که سعی شاعر بر جفت و جور کردن قافیه است و توجهی به زیبایی ابیات نداشته، پیشنهاد میشود در سرودن شعر به زیبایی چینش کلمات دقت بیشتری شود.
مثال:
تا نباشم من قوی دشمن نگوید حرفِ من
گر تو را با فکرِ خود حالی نباشم، عیب نیست
?2) درباره ی استعاره ها، تشبیهات، کنایات و تعابیر و... شاعر
در این زمینه شاعر به خوبی عمل کرده و کنایات و تشبیهات خوبی در اشعار دیده میشود. بیشترین استفاده ی شاعر از تشبیه بوده است. اما در بعضی ابیات خلاقیتی از نظر آرایههای ادبی صورت نگرفته! که این نکته تا حدودی باعث مبهم و بیمعنی شدن برخی اشعار میشود اما به طور کلی اشعار مناسبی سروده شده است.
?3)درباره پیام و مضمون و محتوا
مضمون اشعار غالبا عاشقانه بود و این پیام را به همراه داشت که شاعر عزیز با مخاطب خود که معشوق است حرف میزند.
شاعر در این بخش به خوبی عمل کرده و کاملا مقصود خود را در قالب شعر به خواننده منتقل میکند.
?4)درباره شکل و نمای شعر
قالب شعر مثنوی بیشتر برای سرودههای بلند به کار میرود که شاعر این مهم را رعایت کرده و تعداد ابیات مناسب میباشد، کلمات هم قافیه ی زیبایی هم در اکثر ابیات یافت نشد.
از نظر غالب شعری غزل نیز، ابیات تا حدودی روان بوده و قوانین شعری تا حدودی رعایت شده است اما زیباتر آن است که به رسم غزل در بیت آخر شاعر از نام و یا تخلص خود در شعر استفاده کند.
شاه بیت در ابیات یافت نشد.
?5)درباره روش ترکیب و تالیف شعر
آغاز اشعار، با شعری در مورد "دریا" شروع میشود، که محتوای ان بیوفایی میباشد.
و اینکه در باقی اشعار همانطور که پیش تر گفته شد، شاعر در تمام اشعار خود با معشوق سخن گفته و گاه از او به تمجید پرداخته و گاه گلایه کرده است، این یعنی نظم محتوا تا حدودی رعایت شده.
به طور کلی معنا به صورت خوبی انتقال داده شده بود. پیچیدگی در اشعار یافت نشد.
?۶) درباره ی نوع شعر
تمام ابیات در قالب مثنوی و غزل بود و شاعر تا حدودی در قالببندی، مناسب عمل کرده بود اما نکته بسیار مهم در سرودن شعر، علاوه بر رعایت قافیهها، استفاده صحیح از تعابیر و واژگان مناسب و همچنین انتقال مفاهیم و مضمون شعر است که به خوبی انجام شده است.
سایر نکات:
جلد اشعار هیچ تناسبی با مضمون و محتوای
اثر و همینطور نام اثر نداشت و به نظر مناسب نمی باشد
امیدوارم که نظرم در راستای موفقیت و زیبانویسی شما باشد.
با آرزوی شادکامی در تمام لحظات و موفقیت روزافزون شما!